Bij tal van uitvindingen kost het wat tijd voordat ze geaccepteerd worden en hun weg in dagelijkse toepassingen vinden. Of zeg maar gerust: een hele poos. Al in 1508 tekende Leonardo da Vinci het eerste concept voor een contactlens, maar het duurde nog letterlijk eeuwen voordat deze in 1887 voor het eerst gebruikt werden. Dat is een vrij lange adoptieperiode en in onze tijden van pijlsnelle time-to-markets onvoorstelbaar.
In diezelfde periode werd in 1886 door Karl Benz de auto bedacht, maar startte pas in 1908 de massaproductie van de Ford Model T. Omdat men het nog prima vond om met paard en wagen te reizen, zagen met name Europeanen jarenlang geen brood in een ijzeren ros met vier wielen en een motor. Inmiddels is het niet meer voor te stellen dat we nog zonder auto zouden kunnen, en maken technologische ontwikkelingen het mogelijk dat deze binnen niet al te lange tijd chauffeurloos en met een veel schonere energiebron over de snelweg gaat.
Denk aan de beeldbelcabines van 2001: A Space Odyssey
Beeldzorg is geen nieuwe term die u van uw stoel doet vallen. Beeldtelefonie bestaat al vele decennia, want al sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw kunnen we met een groot en onhandig apparaat elkaar zien als we willen praten. Heel erg vreemd is het niet dat deze vrij lompe invulling van technologie nooit bij het grote publiek is doorgebroken. Even een nummer draaien om iemand te bellen was toen al veel makkelijker en voldeed in de meeste gevallen prima.
Pas sinds de komst van 4G en laagdrempelige technologie als Facetime en Skype wint beeldtelefonie in snel tempo aan populariteit. Nu het nauwelijks iets extra’s kost om iemand te zien, dit met een goede kwaliteit kan gebeuren en je op een snelle manier contact met een ander krijgt, beginnen steeds meer mensen de voordelen te zien. En dat zijn echt niet alleen jongeren.
Binnen de context van zorg zie je dat tal van leveranciers de mogelijkheden van deze vorm van communicatie beginnen te zien; zo’n tien jaar nadat diverse pioniers probeerden met beeldzorg een voet tussen de deur van de patiënt te krijgen. Net als voor de contactlens en de auto gold, speelde naast technologische beperkingen en kosten, de acceptatie van de behandelaar en patiënt beeldzorg parten. Iets wat veel makkelijker met een telefoontje op te lossen viel, moest niet nodeloos complex worden.
Skype draait op alles
Inmiddels is beeldzorg via een oplossing als Skype net zo eenvoudig als het plegen van een telefoontje. Patiënt, behandelaar en zorgaanbieder zien van elkaar de beschikbaarheid en kunnen, net als bij telefonie, extra specialisten of familieleden in het gesprek laten aansluiten. De goede beschikbaarheid in Nederland van WiFi, 4G en Skype-geschikte apparaten als smartphones, tablets, pc’s en smart tv’s, maakt dat beeldzorg eigenlijk niet laagdrempeliger kan.
Maar ondanks de duidelijke voordelen van beeldzorg bij zorgorganisaties, heerst er toch nog enige scepsis. “Wat we altijd al deden, werkt toch prima.” Conservatievelingen die in de weerstandsmodus zitten en stellen ‘Dat is niets voor ons, bij onze vorm van zorg werkt dit niet’ hebben voor een deel gelijk: beeldzorg hoeft en kan niet overal toegepast worden. Maar het voornemen vanuit de overheid om meer e-health toe te passen, de stijgende zorgvraag en toenemende zorgkosten dwingen organisaties om naar meer kostenefficiënte oplossingen te gaan kijken.
Want in vrijwel alle gevallen weet beeldzorg kosten te besparen, omdat het reistijd van betrokkenen voorkomt. Ook waarderen patiënten, cliënten en mantelzorgers beeldzorg als aanvulling op thuiszorg: de kwaliteit van zorg verbetert daarmee. En met name ouderen voelen zich een stuk minder eenzaam als zij via beeldzorg allerlei diensten kunnen raadplegen.
2016 wordt het jaar waarin beeldzorg tot bloei komt
Beeldzorg werkt niet als het slechts deels onderdeel is van het zorgproces. Het vraagt om een integrale benadering met betrokkenheid in de hoogste echelons van het management van de zorgorganisatie. Tevens mag de cultuuromslag niet onderschat worden: IT’ers zien nauwelijks het verschil tussen een voice- en een videobesprek, maar met name voor ouderen vraagt het een aanpassing. Het helpt voor de transitieperiode en een strategie over meerdere kanalen dat een tool als Skype ook prima spraakgesprekken kan afhandelen. Maar bovenal is het zaak om te beseffen dat er geen reden meer is aan te nemen dat de doorbraak van beeldzorg nog langer uitgesteld wordt.
Marcel Lucker, Winvision
