Hoewel de hoeveelheid dataverkeer de afgelopen jaren fors is gegroeid, is het energiegebruik van de ICT-sector nagenoeg gestabiliseerd, blijkt uit het MJA3 ICT Sectorrapport 2014 van RVO.nl. De branchevereniging van Nederlandse ICT-bedrijven concludeert hieruit dat het energiegebruik in 2014 binnen de sector met slechts 0,7% steeg ten opzichte van het jaar ervoor. Dat lijkt een mooie prestatie, gezien het feit dat het groeipercentage van het dataverkeer een veelvoud daarvan moet zijn geweest.
Verbruik datacenters
Ter illustratie: in 2014 passeerde 30 procent meer data het Amsterdamse ‘knooppunt’ AMS-IX (Amsterdam Internet Exchange) dan in 2013. Nu is de uitspraak van Nederland ICT gebaseerd op de prestaties van de 37 ICT-bedrijven waarmee de overheid Meerjarenafspraken over energie-efficiëntie heeft gemaakt.
Het is maar de vraag of dat voldoende basis biedt voor uitspraken over de ICT-sector als geheel. Als alleen naar datacenters wordt gekeken, stelde onderzoeksbureau CE Delft eind vorig jaar bijvoorbeeld, dat het energiegebruik de komende periode met 17% per jaar zal groeien. Volgens de onderzoekers is dit nog een relatief beperkte toename, aangezien de vloeroppervlakte aan datacenters in dezelfde periode naar verwachting verdubbelt.
Ook dit groeicijfer is niet direct te relateren aan het energiegebruik van de Nederlandse ICT-sector als geheel. Hoe dan ook lijkt het echter wel veilig om te stellen dat de omvang van het dataverkeer veel harder groeit dan het gerelateerde energiegebruik. Simpel gesteld: de verwerking van een megabyte aan data kost netto steeds minder wattuur aan energie.
Zuinige ICT-oplossingen?
Volgens mij is dit het resultaat van ontwikkelingen aan zowel de soft- als hardwarematige kant van ICT. Dankzij technologie als virtualisatie en SaaS komt er minder fysieke infrastructuur – en dus minder energiegebruik – aan te pas om dezelfde hoeveelheid data te verwerken.
Tegelijkertijd leidt het Internet of Things ertoe dat de fysieke infrastructuur in datacenters slimmer wordt aangestuurd. Energievoorzieningen reageren daardoor efficiënt op pieken en dalen in de vraag, en het vermogen van koelsystemen wordt automatisch real-time aangepast aan de gemeten temperatuur. Door continu te monitoren en bij te sturen worden systemen energie-efficiënter en de ‘wattuur per megabyte’- verhouding steeds beter.
Toch is er aan de hardwarematige kant nog veel winst te behalen. Verreweg de meeste ontwikkelingen op het gebied van monitoring en regeling zijn gericht op nieuwbouw van serverruimten en datacenters. De bestaande infrastructuur is vaak een blinde vlek, zowel bij leveranciers als bij afnemers van ICT-oplossingen.
Veel bestaande infrastructuren zijn tien tot vijftien jaar oud en hebben een legacy design. Als je over renovatie daarvan spreekt, denkt men al snel aan ingrijpende maatregelen en forse investeringen. Vaak is dat onterecht. Door sensoren te plaatsen – of geïnstalleerde sensoren te gaan gebruiken – en vervolgens de belangrijkste waarden te monitoren, word je al snel geconfronteerd met verbeterpunten.
Mijn ervaring is dat technisch gebouwbeheerders daarbij zien dat de energieconsumptie veel hoger is dan ze hadden verwacht. De oorzaak is bijvoorbeeld dat aan het serverpark nieuwe, high-density technologie is toegevoegd zonder dat de bestaande koelinstallatie daarop is aangepast. Dat leidt tot hotspots, waardoor het gevraagde koelvermogen omhoog schiet.
Een concreet voorbeeld heb ik onlangs meegemaakt bij een grote woningcorporatie. Na monitoring van hun serverruimte bleek de oplossing bijzonder eenvoudig: een onderdeel van de koelinrichting moest worden verplaatst. Zo’n ingreep kost een paar honderd euro, terwijl de besparing op energiekosten daar een veelvoud van is. Het gaat dan weliswaar niet om enorme bedragen, maar het is laaghangend fruit dat gemakkelijk kan worden geplukt.
Onwetendheid
Ik ben van mening dat er onwetendheid heerst in de markt over de energetische en financiële voordelen van relatief kleine investeringen in bestaande infrastructuur. Mijn advies voor aanbieders van ICT-oplossingen: Geef klanten met infrastructuur een verhaal mee waarin OPEX centraal staat in plaats van CAPEX: relatief kleine (meer)investeringen leiden soms tot een verrassend resultaat als je naar de Total Cost of Ownership van systemen kijkt. Als de markt open staat voor die omslag, kan de ICT-sector bovendien een flinke extra slag maken op het gebied van energetische duurzaamheid.
Bas Born, Sales Manager IT Business bij Schneider Electric
