Home Algemeen De mens discrimineert technologie?

De mens discrimineert technologie?

105

Bij het opgraven van botjes onderscheiden paleontologen een vroege mensensoort van zijn voorlopers via werktuigen die ze vinden bij deze opgravingen. Werktuigen zijn blijkbaar definiërend voor de mens. “En dat is eigenlijk heel merkwaardig, want we worden niet gedefinieerd aan de hand van wat we zijn, maar aan de hand van wat we maken, van onze technische en culturele supplementen. In zekere zin is de mens dus altijd een cyborg geweest”[i]

Al ongeveer 1,7 miljoen jaar geleden maakten mensen werktuigen op basis van een ontwerp.[ii] De relatie tussen mens en techniek kent dus een erg lange geschiedenis. Toch is pas halverwege de twintigste eeuw interesse ontstaan voor de relatie tussen mens en technologie in de context van organisaties en is een socio-technische theorie ontwikkeld. Implementatieproblemen als gevolg van weerstand en het uitblijven van verwachte resultaten waren de reden voor het ontwikkelen van deze socio-technische theorie. Anno 2016, ongeveer 65 jaren na de eerste studies en theorieën, zijn we nog steeds op zoek naar de heilige graal voor de implementatie van ICT-projecten. Sommige goeroes en adviseurs denken dat als je het geen ICT-project meer noemt maar een “business project met een ICT-component” de problemen zijn opgelost.

Anno 2016 is technologie niet meer weg te denken uit het leven van mensen en organisaties. De fysieke en kunstmatige wereld zijn permanent verweven. Techniek zorgt bijvoorbeeld voor contact, gemak, snelheid, wooncomfort, voedsel, drinken, mobiliteit, veiligheid, gezondheid, welzijn, geluk en plezier. Ja, waar zorgt technologie eigenlijk niet voor? In de relatie tussen mens en technologie heeft de mens zich altijd superieur opgesteld. Technologie moest zich altijd schikken naar de mens. Immers, de mens creëerde deze technologie en afgeleide toepassingen voor eigen behoeften. Logisch dus dat de mens zich heer en meester voelt in de relatie met technologie.

Wetenschappers waaronder Wanda Orlikowski en haar theorie over sociomateriality[iii] en instituten zoals Singularity University[iv] pleiten nu voor een herdefinitie van de relatie tussen mens en technologie. Orlikowski verwijt managementgeleerden een gebrek aan interesse in technologie. Nog geen 3% van de artikelen in gezaghebbende academische managementtijdschriften gaat in op de impact van technologie in organisaties. Dit is veel te weinig volgens Orlikowski. Zonder technologie hebben de moderne mens en organisaties geen bestaansrecht meer. Voor het voortbestaan van veel organisaties is technologie inmiddels van levensbelang.

De moderne mens kan niet zonder technologie en technologie is in staat om biologische beperkingen van de mens op te heffen. Mensen, organisaties en technologie versmelten met elkaar. De dominante houding van de mens ten opzichte van de techniek past niet meer in de moderne tijd. De relatie tussen mens en techniek moet meer gelijkwaardig en integraal worden benaderd. Deze discussie wordt niet alleen binnen de organisatiewetenschappen en technische wetenschappen gevoerd. Ook filosofen/antropologen waaronder Jos de Mul (hoogleraar aan de Erasmus universiteit) mengen zich in de discussie. “Natuurlijke selectie is in feite vervangen door kunstmatige selectie. Degenen die het best aangepast zijn om te overleven zijn degenen met de superieure technieken.”i Hij gebruikt begrippen zoals robosexueel om een nieuwe geaardheid van mensen te duiden. Ironisch is ook de constatering dat mensen steeds mechanischer worden – we stoppen ze steeds voller met technologie – terwijl robots juist steeds meer menselijke trekjes vertonen.[v] Als robots (of hubots[vi]) een bewustzijn hebben wat verschilt ze dan nog van de mens?

Zal in de toekomst de discriminatie tussen mensen op basis van religie of huidskleur opgevolgd worden door discriminatie van technologie door mensen? Er zullen op zijn minst nog vele ethische en morele discussies gevoerd worden. De ontwikkeling van de relatie van technologie met de mens: van werktuig en hulpmiddel naar metgezel naar…

Leon Dohmen is principal managementconsultant CGI

[i] http://www.kennislink.nl/publicaties/de-mens-zal-zijn-eigen-evolutionaire-opvolger-scheppen

[ii] http://www.neanderthalers.nl/technologie.asp

[iii] http://www.lse.ac.uk/management/documents/research/is-working-papers/ISIG-WP-174.PDF

[iv] http://singularityu.org/

[v] http://sg.tudelft.nl/event/van-nature-kunstmatig-de-nieuwe-mens/

[vi] http://www.ru.nl/radboudreflects/terugblik/terugblik-2014/terugblik-2014/nature-kunstmatig/info/verslag-nature/

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in