Eerst nog een lange, hete zomer, en dan kunnen we op 12 september weer naar de stembus. Politici duiken de kast in op zoek naar hun oude stokpaartjes, het partijkader stoft de programma’s en standpunten weer eens af. Lobbyclubs zijn achter de schermen al druk bezig hun opinie de partijprogramma’s in te masseren om vervolgens stemadviezen te geven ten gunste van partijen die hun belangen het meest beloven te behartigen. Na de verkiezingen zoeken werkgevers, de land- en tuinbouwbond, consumentenvertegenwoordigers en vele andere belangengroepen de publiciteit middels een open brief aan de formateur, waarin de diverse standpunten nogmaals kracht wordt bijgezet.
Benieuwd hoeveel aandacht de ICT-uitdagingen van de overheid zelf en de ICT-sector als factor van betekenis voor economie en samenleving daarbij mag krijgen. Ik ben er niet gerust op en wil graag alvast een lans breken voor een minister voor IT.
De afgelopen jaren hebben laten zien dat overheid en IT geen gelukkige combinatie vormen. Zo heeft het de koningin vaak behaagd digibeten tot minister te benoemen. We zagen premier Kok stuntelen met een muis en wat korter geleden bagatelliseerde de heer Donner de problemen rondom falende IT-beveiliging door kroontjespen en overschrijvingsboekje te benoemen als fall-back optie voor het betalingsverkeer.
Erger is het dat de overheid bij de uitvoering van talloze IT-projecten behoorlijk stuntelt, daardoor hoge en onnodige kosten maakt en te laat of helemaal niet het beloofde en geambieerde systeem waar kan maken. Dit falen draagt uiteraard niet bij aan een beeld van een betrouwbare overheid. Terwijl wij als burgers wel weten, dat we juist door het dienstverlenende karakter van ons land met een sterk logistieke functie in hoge mate afhankelijk zijn van feilloze IT-omgevingen. IT is dus belangrijk genoeg om dedicated aandacht te krijgen binnen het kabinet en kan – vooral ook gezien het grote aantal IT-hoofdpijndossiers- niet over gelaten worden aan goedwillende directeuren-generaal van de diverse ministeries die IT er eventjes bij doen.
Nee, een minister met toewijding, visie, daadkracht en macht, die het landsbelang in plaats van het partijbelang dient en daarbij ook de ministeriele verkokering kan doorbreken. Een minister die niet alleen kijkt naar de IT uitdaging van de overheid, maar ook dwingend optreedt tegen organisaties met een grote maatschappelijke functie die er maar niet in slagen hun IT-systemen werkend te krijgen en te houden. Google eens op “NS , Prorail + computerstoring” en u weet waar ik op doel.
Een kleine agenda voor de ministerskandidaat die bang is zich te vervelen:
– Stemcomputers: ze zijn weer in de kast verdwenen, door terechte of overdreven zorgen over beveiliging en privacy. Alsof met de hand tellen zoveel betrouwbaarder is…Maak een beter ontwerp, rekening houdend met de kritiek van de beveiligingsexperts. Oogst lof door de besparing in papier en transport in tonnen CO2 inzichtelijk te maken.
– Het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD.) Afgeblazen door de eerste kamer, maar te kansrijk om te laten liggen. Geef gehoor aan de kritiek, kies voor een eenvoudiger concept van gegevensuitwisseling en –inzage en zorg dat patiënten en medici er de vruchten van kunnen plukken terwijl zij zich beschermd weten tegen onbevoegde inzage en misbruik.
– De OV Chipkaart: het lijkt wat stil rond dat ding, maar moeten we er nu echt gerust op zijn dat-ie niet te kraken is en er met onze gegevens niet wordt gesold? In ieder geval weet ik uit eigen ervaring dat de procedures rondom een defecte kaart, verlies en diefstal wel wat klantvriendelijker kunnen!
– Rekening rijden: miljoenen in geïnvesteerd, maar door goed georganiseerd publiek verzet de ijskast in gezet. Jammer, want studies en ervaringen in andere landen laten zien dat het wel degelijk de filedruk kan verminderen. En voor wie bang is voor zijn privacy: ga eens na wat de provider van je gsm nu al over je weet: zelfs als je niet belt, is na te gaan waar je je bevindt.
– Centrale inkoop: niet alleen kan de centrale aanbesteding van pc’s en printers veel korting opleveren, het ontlast ook het ambtenarenapparaat van de diverse ministeries en vele gemeentes die om de zoveel tijd commissies in moeten stellen om de juiste apparatuur en leveranciers te kiezen. Naast hardware is er veel te halen bij de inkoop van software en dienstverlening. Want mij is geheel niet duidelijk waarom in Gemeente A de burgeradministratie met een ander pakket gevoerd moet worden dan in Gemeente B: de wet is hetzelfde, en dat geldt ook voor de uit te voeren handelingen.
– Een overheidscloud: bouw een IT omgeving die alle voordelen als schaalbaarheid en stabiliteit van cloud computing biedt en waar beveiliging en continuïteit goed geregeld zijn. Heerlijk om als gemeentebestuur of IT-manager op een ministerie je geen zorgen meer te hoeven maken over je IT-infrastructuur!
Ook maatregelen die studeren en werken in de Informatica aantrekkelijker moeten maken, een beter vestigingsklimaat voor de IT- en gaming industrie en andere awareness activiteiten mogen wat aandacht van deze minister krijgen. Uw suggesties voor andere agendapunten lees ik graag in de comments.
Neelie Kroes, de “Europese minister van ICT” laat dagelijks de toegevoegde waarde van haar functie binnen de EU zien. Een minister voor IT: zeker dus geen functie voor watjes, laat staan voor spek en bonen. En als ik het takenpakket zo overzie, best een leuke baan. Afhankelijk van de uitslag op 12 september mogen Rutte of Roemer mij altijd bellen!
François van Heurn is vanuit zijn achtergrond als econoom gefascineerd door de toegevoegde waarde die informatietechnologie kan creëren en de pijn en moeite die er telkens weer voor nodig is die waarde ook te realiseren. Hij werkt momenteel als zelfstandige project- en interim manager en is tevens verbonden aan het cloud expertisecentrum (www.cloudec.nl)
Ik geloof niet in het introduceren van bewindspersonen die specifieke uitvoeringszaken gaat regelen. Net zoals in het bedrijfsleven hebben CIO’s ook geen echte macht. Hoe komt dat:
aan de ene kant lijken ze de beloften van ICT niet waar te maken (in de ogen van anderen natuurlijk) en aan de andere kant durven ze vaak niet het gesprek met anderen aan te gaan. Nog niet zo heel lang geleden dacht men dat automatisering dezelfde impact zou gaan hebben als de industriele revolutie. Veel mensen zouden zonder een baan te komen zitten. Nou dat is niet echt het geval geweest: ja voor “dom repeterend werk, als ponskaarten verwerken”, maar daar is een batterij rollen functies voor teruggekomen.
De overheid (maar wat mij betreft ook het bedrijfsleven), als je met ICT (maar ook met andere proceswijzigingen, door dingen eenvoudiger te doen) personeel kan besparen, moet je ze ontslaan en niet in dienst houden. Daar wringt de schoen. Bewindspersonen houden er niet zo van om te roepen dat ze ambtenaren willen ontslaan en in het bedrijfsleven is het credo nog steeds “hoeveel mensen stuur jij aan direct/indirect”.
Het probleem bij de overheid met ICT is puur de kennis en mijn stelling is dat gemiddelde overheidsdienaren binnen het ICT bereik en de ambtelijke top (inclusief soms de bewindspersonen) hele andere motieven hebben om programma’s en projecten te starten,of nog erger “bewust” te laten mislukken. Overigens hebben veel dienstverleners ook “boter op hun hoofd”, want zij zien het puur als broodwinning. Dus hoe langer zaken duren, hoe meer ze verdienen. Binnen de overheid is het vooral een belonings en aansturingsprobleem. In het bedrijfsleven zijn het de verkeerde prikkels. Oplossing: sturen op kwaliteit en veel minder op kwantiteit. En transparant sturen (dus gewoon in de krant zetten). Moet je eens opletten hoeveel minder melangolane projecten er gestart worden en hoeveel er vroegtijidg de nek omgedraaid worden. En terecht!