Vroeger, nog niet zo gek lang geleden, sprak je op verjaardagen mensen die met een mix van gelatenheid en trots vertelden dat ze de bediening van de videorecorder maar aan hun (klein)kind overlieten. Ik heb nooit goed begrepen wat achter zo’n mededeling zat: was die videorecorder – toch een prijzig apparaat – nou zo ingewikkeld, waren zij nou zo dom of hadden ze zo’n briljante spruit in de familie? Vast stond in elk geval wel dat dat dure apparaat voor de gebruiker niet het genot zou gaan leveren waarvoor het gekocht was. Als je steeds hulp nodig hebt om je favoriete serie op te kunnen nemen, is de lol er al snel af.
In mijn praktijk kom ik vandaag de dag tot mijn verbazing eenzelfde categorie mensen tegen die beweren ‘geen verstand van IT te hebben’, maar overigens wel met iPhone en iPad rondloopt en hun – zelden positieve – mening over IT niet onder stoelen of banken steekt. De kans dat je dit type managers tegenkomt, stijgt naarmate je hoger in een organisatie komt, is mijn waarneming. De uitspraak is des te merkwaardiger, omdat de huidige generatie managers (40 plus maar 60 min) toch opgegroeid is met computers en daarvan de lusten en lasten heeft ervaren. En des te merkwaardiger dat de omgeving een dergelijke uitspraak accepteert. Stel je eens voor dat een directeur vrolijk meldt geen verstand van mensen, geld, de markt, klanten of het product te hebben! Het moge duidelijk zijn dat een dergelijke manager snel als zijnde niet geschikt zal worden bedankt.
Wat zit er dan achter een dergelijke uitspraak? Een paar opties:
1. IT is altijd gedoe: ontevreden gebruikers, overschrijdende budgetten en uit de hand lopende planningen. Door te roepen er geen verstand van te hebben, loop ik met een grote boog om dergelijke problemen heen en raak ik niet beschadigd.
2. Ik heb geen idee wat er van me verwacht wordt in mijn rol als opdrachtgever, beslisser, of vertegenwoordiger van de gebruikersorganisatie. Door te roepen dat ik er geen verstand van heb, laat ik die verantwoordelijkheid graag aan een ander.
3. IT is inhoudelijk lastig: als ik moet besluiten over requirements, de wensen en eisen van gebruikers, de business case, de haalbaarheid van een planning of een budget moet ik me inhoudelijk er stevig in verdiepen. Daar heb ik gewoon geen in, ik heb wel wat beters te doen.
4. IT-ers zijn complexe, vaak introverte mensen die jargon bezigen dat ik niet begrijp. Ik word er al moe van als ik eraan denk een uurtje met ze te moeten praten, spaar me….
5. IT vereist kennis van methoden en technieken, en gaat over technologie. Daarvoor heb ik niet geleerd; thuis laat ik ook een mannetje komen als de kraan lekt of het dak gerepareerd moet worden.
Welke reden er ook achter zo’n uitspraak zit, ik vind het eigenlijk anno 2014 niet meer kunnen dat bestuurders en beslissers zeggen geen verstand van IT te hebben. Net zoals je niet precies hoeft te weten hoe je auto werkt om erin te mogen rijden, maar wel enige basiskennis moet hebben over de werking van de motor, het remsysteem en er benzine in moet kunnen gooien, geldt voor een bestuurder dat hij zelf niet hoeft te kunnen programmeren of netwerken aan elkaar te kunnen knopen. Wel mogen we verwachten dat hij de waarde van IT voor zijn organisatie kan duiden, en weet welke rol hij moet spelen bij het realiseren van IT- ambities, die onlosmakelijk verbonden zijn met de strategische ambities van de organisaties.
Laten we hopen dat in 2015 dergelijke uitspraken tot het verleden behoren. Voor directeuren, bestuurders en managers die hun rol op dit punt willen verbeteren: er zijn seminars en trainingen te over waarmee het hiaat snel gedicht kan worden!
Ik heb geen verstand van auto’s. Toch rijd ik er prima mee van A naar B, tanken lukt ook uitstekend, bezoek aan de garage voor een onderhoudsbeurten ook, enzovoort. Niemand verwacht van mij dat ik onder de motorkap kijk en daar met verstand van zaken bezig ga. Afwezigheid van verstand op dat vlak doet mij al snel besluiten de motorkap gewoon dicht te laten. Daar bemoei ik mij niet mee.
En raad eens… ik ben uitermate tevreden over een dergelijke tweedeling!
En ik snak naar het moment dat ICT-ers een dergelijke tweedeling ook eens gaan omarmen. Erken de tweedeling en zoek een oplossing voor de ervaren lacune. Is het niet zo langzamerhand niet overduidelijk dat er naast de onder-de-motorkap professionals (ICT-ers) ook professionals nodig zijn die zich eerst en vooral bezighouden met waar het voor de klant om draait? Voor de klant draait het heel gewoon om informatie van situationeel heldere betekenis tot vlotte actie in een dynamische omgeving. Het draait de klant zeker niet om ICT!