De afgelopen week stond het nieuws vol met schijnbare tegenstrijdigheden. Het Algemeen Dagblad kopte ‘Ontslaggolf in de ICT-Sector’, de FNV meldde: ‘Veel werk verdwijnt naar het buitenland’. Dit, terwijl ICT-Office stelt dat de totale bestedingen aan ICT nog groeien. Waarop Bob Bolte, bestuurder bij FNV Bondgenoten, reageerde dat hij de verhalen van ICT-Office kent, maar dat deze niet kloppen. Met name de concurrentie met technici in India en China – niet door outsourcing – maar crowd sourcing, waarbij opdrachten in veel kleine stukjes internationaal worden aanbesteed, leiden tot veel lagere tarieven.
Het zelfde weer stelt een woordvoerder van branchevereniging ICT~Office: ‘Tekort hoogopgeleide ICT-medewerkers dreigt’. Hij reageerde daarmee op het Financieel Dagblad, dat berichtte dat ICT-bedrijven Getronics en Capgemini honderden ICT-ers de laan uitsturen.
In de afgelopen week was ik in de gelukkige omstandigheid tijdens een bestuursvergadering van het opleidingsfonds voor de ICT ( CA-ICT ), zowel Bob Bolte als een vertegenwoordiger van ICT-Office aan tafel te treffen. Hierdoor was ik in de gelegenheid om de discussie te volgen en enkele vragen te stellen. De vertegenwoordiger van ICT-Office opende met het voorbeeld dat autofabrikant General Motors deze week bekend heeft gemaakt IT-outsourcing te willen terugdringen van 90 naar 10 procent. Randy Mott, CIO van GM, stelt dat door outsourcing GM niet innovatief kan zijn en zal daarom in de komende periode bijna 10.000 ICT-ers aannemen. Deze strategie lijkt in lijn te zijn met ontwikkelingen in Nederland, waar ABN-AMRO heeft aangekondigd te zullen insourcen.
Het gaat dus om groei en innovatie door ICT voor het verwerven van een internationale concurrentiepositie, waardoor hoogwaardige arbeid behouden blijft in Nederland. Toch is enkel innovatie niet de oplossing, als ik de stelling van ICT-Office over ‘Scheefgroei in vraag en aanbod’ goed begrijp. Volgens de branchevereniging is vraag en aanbod in de sector niet goed afgestemd. Dat lijkt te kloppen wanneer we de uitspraken van ASML hierin betrekken, waarin sollicitatierondes bijna altijd eindigen met het rekruteren van personeel uit andere EU-landen of zelfs daarbuiten, omdat deze innovatieve ICT-ers niet in Nederland te vinden zouden zijn.
De eenvoudige conclusie in de pers is dus dat het nieuwe kabinet dit moet oplossen en moet zorgen dat meer mensen in Nederland goed opgeleid worden. Toch is deze conclusie – naar mijn mening – te eenvoudig. Financiële middelen alleen gaan het vraagstuk niet oplossen. Er moet gekeken worden naar het gehele eco-systeem van hoger onderwijs, schoolverlaters en bedrijfsleven en vooral ook naar de reeds werkende studerende ICT’ers. Want voor deze laatste groep geldt dat mobiliteit van het grootste belang is gezien de veroudering van ICT-kennis en -kunde in de markt. Mobiliteit van ‘bestaande’ arbeid betekent upgraden en bijscholen.
Dit is de reden waarom een aantal Hogescholen onlangs nieuw Platform heeft opgericht: Stichting Platform ICT-Hogescholen (SPIH). Dit Platform heeft als doel samenwerking tussen ICT-Hogescholen en vernieuwing van het ICT-curriculum op HBO-niveau.
prof.lec.dr. Hans Mulder
Het verhaal is eigenlijk vrij simpel: er is een overschot aan generalisten en een structureel tekort aan specialisten. De werkzoekenden met een academische opleiding zijn op een paar handen te tellen, terwijl er duizenden IT’ers met een MBO-opleiding en duizenden met een HBO-opleiding zich als werkzoekend hebben ingeschreven.
Het is treurig dat grote IT bedrijven de afgelopen jaren in het algemeen weinig hebben gedaan om samen te werken met het onderwijs, terwijl ze altijd klaar staan om commentaar te leveren op de gebrekkige aansluiting met de praktijk. Gelukkig zie ik dat die discussie wel weer op gang komt, hoewel de discussies nog te weinig concreet worden.
Het is wel de vraag of, met alle respect, de oplossing in het HBO gevonden moet worden. Ongetwijfeld kan een betere aansluiting van het HBO op de behoeften in de praktijk voor verbetering zorgen, maar de grote schaarste, daar waar de echte innovatie vandaan zou moeten komen, ligt toch in de academische wereld. De uitstroom van IT’ers en andere techneuten met een academische opleiding is enorm in Oost-Europa en het verre Oosten en daar laten we het in Nederland juist steeds meer liggen.