Mijn oog viel op een uitspraak, waarin de ene partij denkt met een andere partij zaken te doen dan dat hij echt zaken doet, in verband met een verwarrende handelsnaam van die ander. Inzet van de procedure: kan die ene partij nog van de deal af? Mijn eerste gevoelsmatige antwoord was: ’nee, dat kan niet zomaar’. Maar de rechter gaat uiteindelijk wel in dit verweer mee. Kortom, reden om dit kort te bespreken. Wat is er aan de hand?
De kwestie speelt tussen Gidpro (een ICT-bedrijf) en ROC. Laatstgenoemde bemiddelt – onder meer via de website www.roc.nl – tussen aanbieders van stageplekken en stagiairs. En u voelt misschien de verwarring al aankomen, maar ROC.nl is niet gelieerd aan enig regionaal opleidingscentrum, en dat is precies wel wat Gidpro dacht…
Een medewerker van Gidpro faxt in februari 2012 een (naar ik begrijp: getekende) “Overeenkomst Stagewervingsbundel Stichting ROC.NL” aan ROC. De Overeenkomst vermeldt onder meer:
“Stagewervingsbundel
– Pakket A ; (0-2 Stage- / BBL-plekken) à EUR 199,- per jaar
– Variabele kosten: EUR 25,- per online sollicitatie
Bovengenoemde prijzen zijn van toepassing voor het plaatsen van stageplekken/ BBL-plekken voor één vestiging.(…) Op deze overeenkomst zijn de algemene voorwaarden zoals vermeld op http://bedrijven.roc.nl van toepassing.”
De factuur met de vaste vergoeding van 199,00 euro wordt voldaan door Gidpro. De factuur met de variabele kosten (5.355,00 euro) wordt niet voldaan. Latere facturen voor de vaste vergoeding over latere jaren worden ook niet door Gidpro voldaan. ROC vordert vervolgens betaling van de facturen bij de kantonrechter te Amsterdam.
Gidpro voert als verweer o.a. dat de medewerker (“Persoon X”) die de overeenkomst heeft getekend, niet bevoegd was om Gidpro te vertegenwoordigen, en dat de overeenkomst nooit is bekrachtigd door Gidpro. De eerste factuur van ROC is, volgens Gidpro, betaald omdat zij dacht dat die factuur zag op kosten van het Regionaal Opleidingscentrum waar Persoon X zijn opleiding volgde. En de algemene voorwaarden zijn niet ter hand gesteld, dus Gidpro doet een beroep op de vernietigbaarheid ervan.
De kantonrechter maakt direct gebruik van zijn processuele vrijheid: ROC heeft onvoldoende gemotiveerd betwist dat Persoon X onbevoegd was om Gidpro te vertegenwoordigen. En het beroep van Roc.nl op bekrachtiging van de overeenkomst faalt, aldus de kantonrechter: “voor zover al sprake is van gebruik van website en het uitnodigen van sollicitanten is – zoals Gidpro onweersproken aanvoert – dat steeds door Persoon X gedaan. Zonder nadere toelichting, die ontbreekt, kan dat niet uitgelegd worden als een bekrachtiging door Gidpro.” De kantonrechter heeft hier wellicht een punt, maar ik vraag mij af of Gidpro hier niet gewoon een gerechtvaardigd beroep op de schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid had kunnen toekomen. Het vonnis vermeldt dit niet.
De kantonrechter overweegt vervolgens: “Dat de overgelegde opdrachtbevestiging aan Gidpro is gezonden en door Gidpro is ontvangen, is niet voldoende onderbouwd.“ Eerlijk gezegd ontgaat mij de juridische relevantie van deze overweging, en hij komt enigszins ‘makkelijk’ over. Immers, wat valt hier aan te onderbouwen? Zoals ik de stelling van Gipro begrijp, levert de fax met een ondertekende opdrachtbevestiging, bewijs van aanbod en aanvaarding op, en is er dus een overeenkomst gesloten. Die argumentatie is wat mij betreft waterdicht, dus ik mis hoe dit wel voldoende te onderbouwen. Wie het weet, mag het zeggen.
De kantonrechter vervolgt zijn onderbouwing als volgt: “De betaling van de factuur van 13 februari 2013 is ondubbelzinnig door en namens Gidpro gedaan. In de gegeven omstandigheden mocht Roc.nl daaruit echter niet afleiden dat Gidpro de overeenkomst bekrachtigde: Gidpro stelt dat zij in de veronderstelling verkeerde dat zij kosten voldeed aan het Regionaal Opleidingscentrum waar Persoon x zijn opleiding voldeed. Omdat Roc.nl als onderdeel van haar handelsnaam de afkorting ROC voert, dient zij ermee rekening te houden dat haar facturen voldaan kunnen worden door wederpartijen die menen een vordering van een Regionaal Opleidingscentrum te voldoen. Onder die omstandigheden kan betaling van haar facturen niet zonder meer worden uitgelegd als bekrachtiging van een overeenkomst. Er is derhalve geen overeenkomst tussen Roc.nl en Gidpro tot stand gekomen, zodat Gidpro ook niet gehouden is de facturen van Roc.nl te voldoen.”
Ook met deze overweging heb ik moeite. Waarom dient het risico van een, kennelijk verwarrende, handelsnaam bij ROC.nl gelegd te worden? De kantonrechter zegt het niet met zoveel woorden, maar ik interpreteer deze overweging eigenlijk zo dat ROC.nl dan haar naam maar moet aanpassen. Dat gaat mij echt een beetje te ver. Als professionele partijen zaken met elkaar doen, ligt dat risico wat mij betreft bij, hier, Gidpro. Ze had hier makkelijk een check op kunnen doen, en heeft dat nagelaten. Kennelijk kan Persoon X zomaar een contract sluiten en kennelijk wordt die factuur zonder enige interne check (“he, Persoon X, is dit je factuur voor je opleiding?”) voldaan, nota bene ‘ondubbelzinnig betaald’ zegt de kantonrechter. Het zijn wat mij betreft wel aanwijzingen van die bekrachtiging of, zoals ik eerder zei, de schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid.
De kantonrechter komt tenslotte nog met deze uitsmijter, als overweging ten overvloede, waarmee de deur voor ROC definitief dicht wordt gezet: “Ten overvloede overweegt de kantonrechter als volgt. De vraag hoe in een schriftelijk contract de verhouding van partijen is geregeld, kan niet worden beantwoord op grond van alleen maar een zuiver taalkundige uitleg van de bepalingen van dat contract. Voor de beantwoording van die vraag komt het immers aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan deze bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. De kantonrechter is van oordeel dat Gidpro er redelijkerwijs op mocht vertrouwen dat – gelet op het verschuldigde bedrag van € 25,00 per sollicitatie – het woord “sollicitatie” zo moet worden uitgelegd dat de prestatie van Roc.nl meer inhield dan het slechts doorsturen van alle bij haar binnengekomen reacties en dat Gidpro voor iedere doorgestuurde reactie € 25,00 verschuldigd zou zijn. Gidpro mocht er onder de gegeven omstandigheden op vertrouwen – en Roc.nl moest daarvan uitgaan – dat Gidpro slechts € 25,00 verschuldigd zou zijn voor iedere potentieel succesvolle sollicitatie.”
Overigens blijft de vraag of de algemene woorden wel of niet deugdelijk ter hand zijn gesteld, onbeantwoord. In het huidige regime mag je verwijzen naar online voorwaarden, maar ik denk dat ROC hier nat zou zijn gegaan onder het huidige regime. In de opdrachtbevestiging staat bijvoorbeeld geen directe link naar de voorwaarden (maar een algemene link), en Gidpro stemt ook niet expliciet in met deze online verwijzing, hetgeen wel moet.
Menno Weij is partner bij SOLV advocaten, gespecialiseerd in Technologie, Media en Communicatie
Een zeer interessante case waarbij het er ook een beetje op lijkt dat de rechter een doelredenering heeft gezocht om datgene, wat normale burgers vinden, ook te kunnen beslissen.
Want tenzij de oprichters van ROC.nl Rick, Otto en Cor heten, is de keuze van de naam ROC uiteraard bewust gemaakt, namelijk mee willen liften op de bekendheid van het begrip ROC.
Daarnaast is de vraag welke waarde ROC.nl nou toevoegt bij het doorsturen van CV’s/ sollicitiaties? Wat doet men voor die 25 euro en is dat dan een rechtvaardig bedrag?
Nee dus, en op dat moment moet ook een rechter zich afvragen of de koper wel wist wat hij kocht en handelingsbekwaam- en bevoegd was. En heeft de verkoper (i.c. ROC.nl) zich voldoende vergewist van die handelingsbevoegdheid en bekwaamheidheid? Nee dus, want voor een paar euro had ROC.nl even het handelsregister kunnen raadplegen, of even met de telefoniste kunnen bellen om te vragen wie de directeur is.
De gang van zaken riekt sterk naar die flauwe oplichters die met spookfacturen van een paar euro stiekem een overeenkomst willen afsluiten. Ook daartegen hebben rechters terecht opgetreden.
Tot slot: mij is een raadsel waarom ROC.nl een stichting is; dat lijkt me eerder een aardige fiscale mantel. Ik neem aan dat de directeuren geen fictief salaris krijgen…