Veilig stellen VAR
Het eind van het jaar komt langzaam dichterbij. Dit betekent traditiegetrouw dat de nieuwe Verklaring arbeidsrelatie (VAR) weer aangevraagd dient te worden, dan wel automatisch op de mat zal vallen. Zoals bekend staat de zelfstandigheid centraal bij het wel of niet krijgen van een VAR van de Belastingdienst. De aanvraag wordt door de belastingdienst langs een aantal meetlatten gelegd, waardoor zelfstandigheid van de zzp’er getoetst wordt (gezagsrelatie, plegen van acquisitie, doen van investeringen, aantal opdrachtgevers). Onlangs heeft de rechtbank van Den Haag een opmerkelijke uitspraak gedaan over de zelfstandigheid van een zelfstandig professional, die zijn opdrachten jaren achtereen verwierf via één intermediair. De zp’er werd niet als zelfstandige gezien omdat hij slechts één opdrachtgever zou hebben, namelijk de intermediair. Wordt met deze uitspraak een precedent gesteld en moeten zzp’ers die jarenlang via eenzelfde intermediair meerdere opdrachten doen, zich nu zorgen maken?
Intermediairs, laat de zzp’er zijn zelfstandigheid behouden
Op de website Ikwordzzper is de hele casus helder uiteengezet. Deze casus is niet opzichzelfstaand. Het kan andere zelfstandig professionals ook overkomen. Voor de intermediair is er een taak weggelegd om het de zelfstandig professional zo gemakkelijk mogelijk te maken. Ik roep daarom alle intermediairs op hiertoe zorg te dragen.
Het vinden van opdrachtgevers kan prima via een intermediair verlopen, mits er geen sprake is van een gezagsrelatie, geen loonheffingen worden ingehouden door de intermediair en er geen andere contractuele afspraken zijn, zoals een concurrentiebeding- of relatiebeding. Deze aandachtspunten kunnen in tegenspraak zijn met het zelfstandig ondernemerschap wanneer ze de economische zelfstandigheid van de zp’er aantasten en dus in de weg liggen bij het verkrijgen van een VAR
Gezagsrelatie
De overeenkomst met de intermediair moet zijn ingericht om een gezagsrelatie te voorkomen. Niet alleen voor de zelfstandig professional is het ongewenst een arbeidsrelatie te hebben, dit zou ook moeten gelden voor de intermediair. Dat zou namelijk in kunnen houden dat de zp’er waarvan de opdracht is afgelopen, pretendeert in dienst te zijn bij de intermediair, een nieuwe opdracht eist en anders doorbetaald wil worden. Het is dus in beider belang geen arbeidsrelatie te hebben. Om zelfstandigheid van de professional in de contracten te borgen zouden ze te allen tijde getoetst moeten zijn door juristen.
Loonheffing
Bij een zelfstandige kan geen loonheffing en premies werknemersverzekeringen op het honorarium worden ingehouden door de intermediair, mits aan de VAR-WUO (Winst Uit Onderneming) en VAR-DGA (Directeur-Groot Aandeelhouder) bepalingen is voldaan.
De zp’er is niet verzekerd voor de werknemersverzekeringen en kan dus geen aanspraak maken op bijvoorbeeld een WW- uitkering of een ziektewetuitkering. De werkzaamheden op de VAR moeten overeenkomen met de werkzaamheden die de zelfstandige voor de opdrachtgever verricht. In principe is hier dus geen speld tussen te krijgen. Mocht er toch een uitzondering zijn, dan zal de intermediair in overleg moeten treden met de zelfstandige over de aanpassing van de overeenkomst. Mocht die aanpassing niet acceptabel zijn voor de zp’er of de intermediair, dan moet het voor beide mogelijk zijn om de overeenkomst op te zeggen, zonder dat er enige vergoeding verschuldigd is.
Concurrentiebeding
De zelfstandig professional moet er scherp op zijn dat hij geen concurrentie- of relatiebeding accepteert, dat hem of haar ervan weerhoudt om nieuwe opdrachten binnen te halen via een andere intermediair, dan wel verbiedt bij dezelfde opdrachtgever als voorheen via een andere intermediair aan de slag te gaan. Hier gaat het vaak mis. Intermediairs willen nog wel eens de aangesloten zelfstandig professionals binden en uitsluiten bij andere intermediairs. Hier moet men als zelfstandig ondernemer zeer beducht op zijn.
Alertheid is geboden
Kortom, allemaal punten van aandacht voor het behoud van de zelfstandigheid van de zzp’er. Bij twijfel doet de zelfstandig professional er overigens verstandig aan, de te sluiten overeenkomst door een jurist te laten bekijken. Professionals die bovenstaande zaken scherp in de gaten houden, zouden zich geen zorgen hoeven te maken naar aanleiding van de uitspraak van rechter in deze case.
Rick Kruiswijk richtte in 1995 HeadFirst op, een onafhankelijke kennisbemiddelaar die vraag en aanbod koppelt van tijdelijk werk voor professionals bij grote en middelgrote organisaties, met name op het gebied van ICT.
