Snel, sneller, snelst! Veel organisaties hebben te maken met de dynamiek en het tempo van digitalisering van samenleving en bedrijfsleven. Wat vinden mensen in de private en publieke sector eigenlijk van verandering en hoe ervaren zij de verandersnelheid? Onderstaande bevindingen komen uit een onderzoek van 105 respondenten. 22 ervan refereren aan projecten en situaties met een (semi-)publieke achtergrond. Naast overheid behoren onderwijs, gezondheidszorg en openbaar vervoer tot deze groep. 83 respondenten verwijzen naar verandertrajecten bij private organisaties. De onderzoekgegevens zijn verzameld in de periode december 2007 – maart 2013. Het betreft door IT gerelateerde veranderingen.[i]
Moet er permanente aandacht zijn voor verandering?
93% van alle respondenten vindt dat verandering (meestal) permanente aandacht nodig heeft. Er is wel een verschil tussen de private en (semi-)publieke sector. Voor de (semi-)publieke sector vindt 100% van de respondenten dat permanente aandacht nodig is. Voor de private sector geeft 90% aan dat permanente aandacht nodig is. Respondenten die vinden dat permanente aandacht voor verandering niet (of soms) nodig is komen uit meerdere private sectoren. Hier is geen eenduidig beeld.
Moet verandering zo snel mogelijk worden ingevoerd?
Op deze vraag wordt veel terughoudender geantwoord. ‘Slechts’ 39% is van mening dat veranderingen (meestal) zo snel mogelijk moeten worden ingevoerd. 27% van de (semi-)publieke referenties vindt dit. Voor het private domein is dat 42%. Blijkbaar is het urgentiebesef voor verandering in private organisaties groter. De voortdurende competitie met concurrenten kan een verklaring hiervoor zijn.
Was het verandertempo van het afgelopen jaar in het algemeen OK?
Ruim een derde van alle respondenten was het hiermee eens. Hier is echter een groot verschil tussen private en (semi-)publieke instellingen. 39% van de respondenten die verwijzen naar veranderingen bij private instanties vindt dat dit (meestal) wel zo is. Voor de (semi-)publieke sector is dit 18%. Een verklaring kan zijn dat bij verandertrajecten in de (semi-)publieke sector meestal veel partijen betrokken zijn. De bestuurlijke intensiteit is dan hoger. Dit leidt tot meer overleg en afstemming op verschillende niveaus. Er is meer tijd nodig voor besluitvorming dan bij private instanties. Dit gaat dan mogelijk ten koste van tijd die beschikbaar is voor de uitvoering en realisatie van de verandering. Nader onderzoek over de bestuurlijke intensiteit in de private en publieke sector bij IT gerelateerde verandering zou zeer interessant zijn en meer inzicht kunnen bieden.
Zijn voorbereiding en invoering gebaseerd op een realistische tijdplanning?
Slechts 28% van alle respondenten vindt dat dit (meestal) het geval is. Opvallend is dat geen enkele respondent uit het (semi-)publieke domein hier positief op reageert. Met andere woorden: alle 22 respondenten – dit is dus 100% – geven aan dat verandering bij (semi-)publieke instellingen (meestal) gebaseerd is op een niet-realistisch tijdplan. De term politiek opportunisme van een zittend kabinet wordt wel eens genoemd als drijfveer of motief voor verandering met als gevolg niet-realistische ambities en/of toezeggingen aan de Tweede Kamer.
Heeft de implementatie veel moeite gekost?
Gezien de antwoorden op eerdere vragen is te veronderstellen dat dit percentage hoog zal zijn. Deze vraag is pas later in 2010 aan het onderzoek toegevoegd. 56 respondenten (8 met een overheidsachtergrond en 48 met een private achtergrond) hebben hierop op antwoord gegeven. In totaal 40 respondenten – dit is ruim 71% – vonden dat de invoering van verandering (meestal) veel moeite kostte. Het verschil tussen de private sector (ruim 70%) en (semi-)publieke (75%) is niet zo groot.
Passen de uitgevoerde veranderingen bij de oorspronkelijke doelstellingen?
Ook deze vraag is pas later in de loop van 2008 aan het onderzoek toegevoegd. 85 respondenten hebben hierop geantwoord waarvan 17 met de (semi-)publieke instantie als referentie en 68 verwijzend naar veranderingen bij private instellingen. 10 van de 17 (semi-)publieke respondenten – dit is 59% – geeft aan dat uitgevoerde veranderingen (meestal) passen bij de oorspronkelijke doelstellingen. Voor private organisaties is dit percentage 51. De (semi-)publieke instellingen presteren op dit gebied dus beter dan de private sector…
Leon Dohmen is principal managementconsultant bij CGI
[i] In de vraagstelling van het onderzoek wordt vaak de volgende samenvoeging gehanteerd: verandering en/of vernieuwing
