Vergrijzing probleem of juist kans dankzij first mover advantage?

Het is een prikkelende kop in de Volkskrant van 4 juli: “Vergrijzing is geen probleem meer”. Al jaren worstelt Nederland met de onoverkomelijke problemen van de dubbele vergrijzing. Door de babyboom wordt een grotere groep mensen ouder. Die ouderen leven bovendien een stuk langer dan voorheen. Hoe kan het dat dit nu opeens geen probleem meer is?

De problematiek rond vergrijzing is natuurlijk niet opeens weg. Alleen de angst voor de gevolgen is minder, tenminste: de financiële gevolgen. De Volkskrant citeert in het artikel een langetermijnstudie van het Centraal Planbureau (CPB). De conclusie is dat de veroudering van de Nederlandse bevolking betaalbaar is voor de overheid. Dat neemt dus niet weg dat er nog steeds een enorme groep mensen een gigantisch toenemende vraag naar zorg creëert.

Wat zijn de feiten? Volgens het Nationaal Kompas Volksgezondheid neemt de potentiële beroepsbevolking snel af. Hierdoor zijn er in 2040 voor iedere 65-plusser twee potentiële arbeidskrachten (20-64-jarigen). Oftewel: over 25 jaar zijn er heel veel bejaarden en niet zo heel veel werknemers die kunnen betalen voor de AOW en de zorgkosten. Dankzij een hele reeks bezuinigingen in de zorg door de overheid is dit volgens het CPB niet langer een financieel probleem. Naast het feit dat er minder geld naar de zorg gaat, zijn veel financiële en zorgverantwoordelijkheden overgeheveld naar de maatschappij.

Dat is een mooie oplossing voor de financiën, maar niet voor de ouderen. Zij vrezen dankzij die bezuinigingen een lagere kwaliteit en slechtere bereikbaarheid van zorg. Zij zijn bang voor een grotere druk op familie of voor eenzaamheid op hun oude dag. Dat probleem lost de overheid niet op, maar innovatieve bedrijven misschien wel. Volgens de The Hague Centre for Strategic Studies is vergrijzing helemaal geen probleem, maar juist een groeimarkt. In het rapport ‘Shades of Grading’ stelt het onderzoeksinstituut: “Vroegtijdig inspelen op vergrijzing door onderzoek te stimuleren naar producten en diensten die van waarde zijn voor de groeiende groep ouderen, kan een ‘first mover advantage’ bieden”.

First mover advantage betekent, vrij vertaald: ‘wie het eerst komt, het eerst maalt’. Bedrijven die zich er vandaag al op toeleggen om producten te maken die ouderen van later een prettiger bestaan geven, zijn slim bezig. Om de kwaliteit van leven te waarborgen moeten de ouderen van later zich wel voorbereiden op de producten die nu al voor hen ontwikkeld worden. U leeft al in het digitale tijdperk. U bent gewend aan chatrooms, medische forums en persoonlijk contact op afstand. U zult waarschijnlijk niet schrikken van een robothondje of digitale gezelschapruimtes om de eenzaamheid te bestrijden. Maar hoe zit het met de mensen die nu al bejaard zijn, of dit op zeer korte termijn worden, en die niet zijn opgegroeid met computers?

De eerste groep babyboomers heeft de pensioengerechtigde leeftijd al bereikt. Zij staan nog een beetje huiverig ten opzichte van al dat digitale aanbod in de zorg. Ook dat probleem kunnen de first movers oplossen. Hun innovatie oplossingen voor 2040 staan nu nog in de kinderschoenen. Vaak gaat het nog maar om slimme aanpassingen van bestaande producten. Zij kunnen de ouderen van nu dus uitstekend betrekken in, en mee laten groeien met de productontwikkeling. Wat denkt u? Kunnen de first movers de babyboomers babystapjes laten maken? Dat zou er pas echt voor zorgen dat vergrijzing geen probleem meer is.

Pieter Rahusen, Market Development Manager Healthcare Ricoh