Er zijn te weinig banen voor iedereen, gelukkig is er wel veel werk te doen. Dat lijkt een contradictio in terminis, maar dat is het niet. Ondernemingen hebben werk te vergeven – niet altijd, maar regelmatig wel. Bij voorkeur doen zij dat in kortstondige opdrachten en niet in banen. In deze grillige economische tijden willen, en moeten, zij flexibel zijn en daar past slechts een gelimiteerd aantal vaste banen bij. Hoe lossen zij dit dan op? Heel eenvoudig, door externen in te huren op momenten dat het nodig is. Het werk moet gedaan worden. Inhuur van externen zorgt ervoor dat er altijd voldoende kennis, capaciteit en dynamiek in huis is. Een onderzoek van het CBS toont aan dat 55% van de organisaties met meer dan 100 medewerkers gebruik maken van de inhuur van externen.
Heel gezond, dunkt mij.
Externen zijn soms in dienst van een consultancybureau, hoewel die ook veelal zelfstandigen inhuren, of werken via een uitzendbureau, maar zo rond de 1.000.000 personen zijn zelfstandig opdrachtnemer. En als de trend doorzet, dan worden dat er volgend jaar 1.200.000! Overigens zitten er daar ook personen bij die door omstandigheden zelfstandige geworden zijn. Mensen die door reorganisatie of dergelijke hun baan zijn kwijtgeraakt en geen nieuwe baan hebben kunnen vinden. Ik schat dit aantal op zo’n 300.000 mensen, mensen die dus wel werken maar geen baan hebben. Liever geen baan dan geen werk, redeneren zij.
De groep zelfstandigen maakt flexibiliteit op alle niveaus mogelijk. Dat is goed voor de Nederlandse economie, dat is wat bedrijven nodig hebben en dat is wat die miljoen zelfstandigen willen. Wie wil dat nu tegenwerken? Niemand toch? Nou, helaas wel.
Dereguleren
Een aantal bestuurders van dit land meent dat zij de beoordeling van arbeidsrelaties moet dereguleren. Ja, u leest het goed: déreguleren! Ik dacht dat de overheid er juist voor was om zaken te reguleren, maar nee hoor.
Op 19 januari wordt de WDBA, de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties, door de Eerste Kamer in een plenaire zitting behandeld. Stemmingen zijn voorzien voor 26 januari. Als de Eerste Kamer zonder meer akkoord gaat, hebben we een wet die de inzet van zelfstandigen aan banden legt. En dit terwijl niemand dat wil! De kern van de wet behelst een modelovereenkomst volgens welke zelfstandigen moeten gaan werken. In die modelovereenkomst komen voorwaarden te staan die niet objectief bepaalbaar zijn en dus (weer) voor meerdere uitleg vatbaar zijn. Het draait vooral om het aspect “gezag”. Indien er maar enige vorm van gezag is, dan wordt een opdracht opeens een baan. Tja, en daar zit niemand op te wachten.
Ik heb me afgevraagd waarom de overheid zo graag mensen in een traditionele baan wil duwen. Ik kan maar tot één conclusie komen en dat is geld. De overheid denkt dat er door de grote opkomst van zzp-ers te weinig geld in de staatskas komt en uitkeringen in het gedrang komen, of dat mensen tussen wal en schip van ons socialezekerheidsstelsel vallen. Hieruit blijkt klip en klaar dat de overheid óf weinig creatief is óf de wens van de maatschappij aan haar laars lapt. Laten we positief denken en van het eerste uitgaan. Ik geloof namelijk dat politici wel degelijk rekening willen houden met hetgeen er in de maatschappij leeft. Dat is ook hun verantwoordelijkheid.
Er moet wel iets gebeuren
Dat er iets moet veranderen op het gebied van arbeidsrelaties in het algemeen, en met zelfstandigen in het bijzonder, is zeker. Er moet duidelijkheid komen, economische groei moet gestimuleerd worden en, bovendien, mogen maatschappelijke ontwikkelingen niet uit het oog worden verloren.
Het vaste arbeidscontract zal in de toekomst naar de achtergrond verdwijnen en aanvullend, of in de plaats van, zullen er nieuwe arbeidsrelaties ontstaan, waarbij het gaat om werk en inkomen en niet om een vaste arbeidsovereenkomst zoals we die nu kennen.
De bal ligt bij de politiek
Het idee om de vaste arbeidsovereenkomst los te laten is zo veelomvattend, voor en nadelen zijn zo divers, dat er geen pasklare oplossing voor handen is. Er zal een nieuw systeem van belastingen en sociale zekerheid moeten komen, herverdeling van lusten en lasten zal tegen het licht moeten worden gehouden, en daar is het Nederlandse politieke bestel nog niet aan toe. Maar nu is wel het momentum aanwezig voor de politiek om de juiste voorzorgsmaatregelen te nemen die verdere ontwikkeling mogelijk maakt en niet de klok terugdraait.
Oproep aan iedereen die ook maar enige invloed kan aanwenden, en vooral aan de leden van de Eerste Kamer: werk mee aan een arbeidsmarkt met de focus op werk en maak projectmatig werken buiten loondienst onvoorwaardelijk mogelijk. Zet die eerste stap!
Wessel van Alphen, Corporate Ambassador en oprichter van De Staffing Groep, toonaangevende staffingorganisatie voor interim professionals van Nederland.
