Home Arbeidsmarkt & Onderwijs Zelfsturende teams die verzuren, einde aan de hype

Zelfsturende teams die verzuren, einde aan de hype

465

Van alle managementtrends die ik de afgelopen decennia voorbij heb zien komen, vind ik zelfsturende teams een van de vreemdste. Niet dat ik tegen eigen initiatief en verantwoordelijkheid ben, in tegendeel! Mijn diepe overtuiging is dat een werknemer pas echt gelukkig en productief wordt als hij de vrijheid heeft om zelf zijn doelstellingen te bepalen. Maar als dit in ‘zelfsturend teamverband’ gebeurt, zie ik een gapend gat van gruwelijke groepsdruk opdoemen. Terecht?

Teamleden bepalen doelen

Voor alle managers die deze hype gemist hebben (prijs jezelf gelukkig!), een zelfsturend team bepaalt zelf de doelen, werkwijze en de bijdragen van de leden. Niet de manager, maar de teamleden zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor taken en activiteiten. De leidinggevende is verwijderd of slechts zo nu en dan aanwezig. De teamleden regelen zelf de coördinatie van taken en doelstellingen.

Voorstanders van zelfsturende teams juichen dat dankzij de gezamenlijke verantwoordelijkheid de teamleden gemotiveerd worden. Ze komen tot geweldige prestaties. Werknemers kunnen zich beter ontwikkelen omdat ze meer vrijheid hebben en zelf beslissingen mogen nemen. Daardoor is er ook minder stress en verzuim. Bijkomend voordeel voor het bedrijf: er zijn minder managers en dus wordt er ook bespaard op overheadkosten. Allemaal voordelen dus. Waarom blijkt het dan toch geen succes?

Heaven

Iedereen die bij een bedrijf werkt weet dat samenwerkende collega’s niet altijd ‘a match made in heaven’ zijn. Toch wordt er verwacht dat ze 8 uur per dag, 40 uur per week, elkaars karakter tolereren. Dat is geen probleem als duidelijk is wie waar verantwoordelijk voor is. In een zelfsturend team valt dit weg. Werknemers bepalen zelf hun doel, maar mensen die resultaatgericht zijn denken en werken nu eenmaal anders dan mensen die ‘visie’ en ‘persoonlijke groei’ hoog in het vaandel hebben. Bij een zelfsturend team wordt niet alleen de taakverdeling in eigen handen gelegd. Ook de onderlinge verhoudingen zijn relevant en komen op scherp te staan. Deze verhoudingen uit te spreken kan best pijnlijk zijn.

Burn out

Nog vervelender is dat teamleden taken krijgen die ze niet willen of niet aankunnen. Een DTP-er is wellicht niet in de wieg gelegd om administratieve taken te regelen, of om klantenrelaties te onderhouden. Als in zijn team niemand hiervoor geschikt is, kan het zijn dat taken blijven liggen. Of dat ‘de groep’ besluit dat de taken gedaan moeten worden door een teamlid die dit vreselijk vindt (maar niet durft te zeggen), en na een half jaar een burn out heeft. Met als gevolg een verzuurd team dat operationele taken verwaarloost.

Teams in de zorg

Toch zijn er ook sectoren waar zelfsturende teams wel succesvol zijn. De (thuis)zorg bijvoorbeeld is zeer geschikt voor zelfsturing. Logisch, want hier werken montere mannen en vrouwen die precies weten wat hun taken zijn en niet neuzelen over ‘transitietijd, context neerzetten, protocollen uitdragen’ of andere vage kantoortaal. Toen enkele jaren geleden thuiszorgorganisaties omvielen door wanprestaties van het management, werd Stichting Buurtzorg Nederland gelauwerd vanwege de afwezigheid van managers. Buurtzorg Nederland is meervoudig winnaar van de Beste Werkgevers Awards, en dat is absoluut terecht. Volgens oprichter Jos de Blok creëert het ontbreken van hiërarchie een collegiale sfeer en zorgt de inzet van gebruiksvriendelijke ICT ervoor dat de administratie tot een minimum beperkt kan worden. Zo kan het dus ook.

Verzuring

Conclusie: zelfsturende teams werken wél bij organisaties die allang met teams werken die zichzelf heel goed kunnen aansturen. Bedrijven die normale afdelingen hebben, die dus bestaan uit medewerkers die níet allemaal dezelfde kant opkijken, kunnen beter een manager aannemen. Hij of zij zorgt ervoor dat alle taken goed worden afgerond door werknemers die dit aankunnen, en heeft tegelijkertijd oog voor verhoudingen en zelfontplooiing. Zo zorgt hij ervoor dat er geen verzuring optreedt. Dat is best belangrijk, nu we allemaal nog tot ver na ons 70e jaar zullen doorwerken.

Bram Haasnoot, RealOpen IT

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in