Het Nederlands Architectuur Forum (NAF) bestaat 10 jaar en viert dat door tijdens het Landelijk Architectuur Congres (LAC) eind november plaats vond de jubileumbundel ‘State-of-the-art architectuur 2012’ uit te brengen, met als hoofdthema ‘Balans in zingeving en vormgeving’.
Zoals het goede architecten betaamt, is de bundel ontstaan na een zorgvuldig geformuleerd en doorlopen proces. Allereerst werd een grootscheepse enquête uitgezet onder architecten. Frank Baldinger schreef er al over op dit blog. Vervolgens vonden seminars en rondetafelsessies plaats en werden, door Baldinger en Daan Rijsenbrij, CIO’s geïnterviewd. Vaste bezoekers van deze site zullen de betrokkenheid van Rijsenbrij herkennen in het boek, waarvan hij samen met Baldinger de redactie voerde.
De enquête leverde veel informatie op, waaruit Baldinger en Rijsenbrij drie stellingen destilleerden:
– Werken onder architectuur is na twintig tot dertig jaar nog steeds niet volwassen
– Architecten hebben een sterke belangstelling voor verbetering van advies- en samenwerkingsvaardigheden. Visualisaties, toegesneden op de doelgroep, kunnen bij de communicatie helpen
– De volwassenheid van businessarchitectuur en de alignment tussen business en IT lopen achter
Met die stellingen in het achterhoofd werd een groot aantal CIO’s ondervraagd.
Uiterst boeiende lectuur levert dat op. Vooral ook, omdat helder wordt wat de positie van architectuur en IT is binnen de organisatie. Heel stellig is Jeroen Tas, CIO van Philips: ‘Met IT is het mogelijk onze producten rechtstreeks met Philips te verbinden’. Dat heeft bepaald gevolgen voor de eisen die Tas aan zijn architecten stelt: ‘Ze moeten de volle breedte van kunnen overzien wat betreft de business models en de value chains. Daarnaast moeten ze op details de diepte in kunnen gaan.’ De Philips CIO noemt het T-vormige architecten. En die zijn schaars.
Uit het dubbelinterview met Maarten Hillenaar (CIO Rijk) en Ron Roozendaal (CIO ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport), blijkt vooral dat architecten verbindingen moeten kunnen leggen in organisaties. Ze moeten sturen op samenhang, ze moeten in staat zijn te adviseren als keuzes gemaakt moeten worden over projecten heen. Hillenaar: ‘De bestuurder zoekt een sparringpartner om zijn vraagstuk helder te krijgen, voordat over vormgeving zoals businessprocessen en IT gesproken gaat worden.’
Het gevolg kan zijn, en dat kan belastend zijn voor een architect, dat deze niet per se meer zal streven naar het mooiste. Roozendaal: ‘de architect accepteert dat de wereld bestuurlijk complexer is dan de ideale werkelijkheid.’
Uit de interviews blijkt dat het duo architect en business nog niet in alle organisaties zonder wrijving op de tandem zit – en dat hoeft ook helemaal niet, discussie op het scherpst van de snede mag en levert resultaten op. Want uit het boek blijkt ook duidelijk dat de twee groepen elkaar weten te vinden. Dat is zeker een verdienste van het NAF – een verdienste die nieuwsgierig maakt naar de komende tien jaar.
De auteurs Baldinger en Rijsenbrij stellen het op prijs als lezers hier hun indrukken van het boek weergeven. Er is onder de auteurs al een levendige email dialoog ontstaan die hier ook ingekopieerd kan worden. Wij zijn erg benieuwd naar jullie recensies!
Hierbij een ge-anonymiseerde reactie op het boek uit de academische wereld:
Even los van de voorkeur papier/epub, en de bijbehorende emoties, wil ik Frank en Daan feliciteren voor het bij elkaar brengen van een rijke schakering aan inhoud en visie op architectuur. Zowel qua inhoud, als auteurs, is het zeker niet triviaal om deze rijkheid bijeen te krijgen. Proficiat!
Het boek geeft een duidelijke invulling aan de breedte van het vakgebied in Nederland, en laat deze breedte zowel tot uiting komen in de daadwerkelijke inhoud (zingeving) als de gekozen vormgeving (met 540 pagina’s, slechts 200 pagina’s minder dan TOGAF 9.0, maar nog steeds 2x zo zwaar als mijn Macbook Air, en 4x zo zwaar als mijn iPad. Oeps. Sorry. Ik zou me op de inhoud richten =:-> ). Maar zonder dollen. Het boek ziet er prachtig uit. De kaft is met zijn verwijzing naar Leonardo natuurlijk ook weer erg inspirerend, en ligt als boek natuurlijk ook gewoon echt goed/serieus in de hand. Ja ik ben ook al weer 45, en ik ben stiekem ook nog best van het papieren boek.
Wat ik zelf, als onderzoeker, een essentiële bijdrage van het boek vindt, is dat het (impliciet) ook duidelijk maakt waar meer onderzoek en onderbouwing van het vakgebied nodig is. Met name de beelden/indrukken vanuit de praktijk geven duidelijk aan welke thema’s/behoeften er spelen in de praktijk, en daarmee ook een duiding waar nader empirisch, en theoretisch, onderzoek nodig is om het vakgebied een stap verder te kunnen helpen. Zo kijk ik de laatste tijd overigens ook naar de boeken over bijvoorbeeld TOGAF, ArchiMate, IAF en DYA. Al deze boeken geven uiting aan de thematiek waarmee men in de praktijk mee worstelt. Voor ons/mij als wetenschappers is dat allemaal (van TOGAF, via ArchiMate, IAF en DYA t/m het NAF boek) waardevolle, en noodzakelijke, input om de relevantie (in de design science zin) van ons onderzoek richting te geven. Inderdaad … zingeving van het onderzoek … aan ons de taak om dat onderzoek vervolgens ook vorm te geven.
Naar mijn mening geven de artikelen in H8, maar ook de presentaties vanuit onderwijs en wetenschap op het LAC in de track van Raymond Slot, een eerste richting aan van die laatste vormgeving. Wellicht dat we in de toekomst dit proces nog kunnen versterken. Kunnen we vanuit de methoden/aanpakken/ideeën die vanuit de praktijk komen niet een onderzoeksagenda/prioritering laten volgen voor ons onderzoek?
Gefeliciteerd met dit geweldig boek!
Wat ik nog steeds mis in bijna elke discussie en aanpak van Enterprise Architectuur is waar het daadwerkelijk om draait. We beginnen al snel met de bedrijfsprocessen en denken dat dat de basis zou moeten zijn. Dan slaan we essentiële zaken als strategie en de vertaalslag daarvan maar over…
Ik weet niet wat jullie ervaring is, maar als architect o.a. verantwoordelijke voor methoden, technieken en tooling van veranderingsprocessen heb ik moeten meermalen constateren dat proces-architecten/-modelleerders meehielpen aan het creëren van procesmodellen die soms contrair aan de strategische keuzes waren. Een PSA helpt daar nauwelijks bij, omdat de strategische vertaalslag niet heeft plaatsgevonden.
Ik pleit daarom voor een domein tussen Strategie en Bedrijfsarchitectuur waarin deze vertaalslag, en de voor de verdere transformatie noodzakelijke modellen, principes, etc., zoals het Operating Model (versie Treachy & Wiersema – Value Disciplines), etc., zijn verwerkt.
Aangezien mijn ervaring daarin erop duidt dat dit niet slechts over een paar simpele modellen, etc. gaat, lijkt een specifiek domein (Strategische Architectuur) valide.
Binnenkort daarover meer op mijn Blog op http://www.enterprise-architects.nl
Beste Paul van Wely,
Dank voor het compliment!
je hebt helemaal gelijk. In het boek in Hoofdstuk 3 Bedrijfsarchitectuur hebben een 6-tal experts (waaronder jijzelf) hun visie over de transitie van Strategie/Missie naar “structuren” beschreven. Het jouw beschreven Business Function Model is een interessante ontwikkeling. Ik ben benieuwd hoe jij het domein ‘Strategische Architectuur’ gaat omschrijven.
vriendelijke groet,
Frank Baldinger