Het kan u niet ontgaan zijn, sinds kort worden berichten via Whatsapp beveiligd met end-to-end versleuteling. Het was volop in het nieuws en in elke conversatie staat een melding. Het feit dat WhatsApp zelf er zoveel reuring aan geeft, betekent iets. Volgens eigen zeggen garanderen ze nu voor 1 miljard gebruikers dat niemand anders dan de ontvanger, zelfs WhatsApp zelf niet, de berichten kan lezen of de gesprekken kan afluisteren. Maar waarom deze stap? De eerste reacties wezen in de richting van de Apple/FBI zaak die op dat moment speelde.
De zaak tussen Apple en de FBI bracht een maatschappelijke discussie op gang over privacy vanuit de overheid en vanuit productleveranciers of dienstenaanbieders. Het ligt echter niet voor de hand dat WhatsApp als reactie hierop de beveiliging aanscherpte. Een dergelijke encryptie vraagt de nodige voorbereiding, planning en testperiodes om te zorgen dat de service overeind blijft en de gebruikers er geen last van ondervinden.
Het effect op de gebruikers
Encryptie is uiteraard een veelgebruikte beveiliging in internetverkeer. Een online aankoop of bezoek aan Google wordt al versleuteld, zichtbaar aan het hangslotje en de HTTPS in de URL. Een relatief eenvoudige bescherming tegen meekijkers met interesse in informatie zoals een creditcard-nummer. WhatsApp legt de lat hoger, zijnde het grootste platform voor tekst- en voice-messaging, werkend op meerdere platformen. Een gedurfde stap en een voorbeeld voor velen, maar wel een noodzakelijke stap.
Gevoelige informatie zet je (vroeger?) niet op een ansichtkaart, want iedereen kan meelezen. Veel mensen gaan echter anders om met digitale post en delen van alles ondanks de waarschuwingen. Het feit dat WhatsApp daar heel bewust op acteert en dat doet op een manier die de service zelf niet verandert (voor de gebruikers) is lovenswaardig.
Toch ophef
Waarom dan toch zoveel ophef over een haast logische stap? Het feit dat WhatsApp zelf de berichten niet kan lezen of meeluisteren en ontsleutelen heeft juridische gevolgen. Als ze vanuit de overheid een verzoek krijgen om gegevens door te spelen, kunnen ze nu niks meer. Legale toegang tot de informatie is met deze stap enorm lastig gemaakt, zelfs als het legitieme verzoeken zijn ten gunste van onderzoeken.
Eerder dit jaar deed het Europese hof voor mensenrechten de uitspraak dat bedrijven de (prive)berichten van medewerkers mogen bekijken als er sprake is van een overtreding van bepaald beleid op de werkplek. WhatsApp-berichten vallen daar vanaf vandaag niet onder; tenminste, het is heel moeilijk geworden.
De overheid kan dit ook niet makkelijk tegenhouden uiteraard, want het veel discussie oproepen als de privacy van mensen bij voorbaat wordt geblokkeerd. Als versleuteling geen optie is vanuit de overheid, wordt de digitale wereld een gevaarlijke plek. We zitten daarom in een spagaat: we delen heel veel online, iets waar criminelen gretig gebruik van maken, maar ondertussen willen we niet dat de overheid zomaar met onze gesprekken mee kunnen kijken. Als andere kanalen echter de ingeslagen weg volgen, ontstaat er een encryptie-revolutie die nog interessant kan worden.
Wim Zandee – Director System Engineering North & East EMEA
