We horen het tientallen malen per dag: de crisis is de schuld. De crisis is overal de schuld van: van de ontslagen, van de faillissementen, van de ellende.Maar ik ben van mening dat de crisis al 40 jaar geleden begonnen is. Er is nu slechts sprake van De Grote Correctie.
Dat vraagt om nadere toelichting. Het woord ‘crisis’ komt uit het Grieks, en betekent ‘kruising’ in de zin van ‘het moment van waarheid waarop een keuze gemaakt moet worden’.
Stel je het oude Griekenland eens voor: je loopt door een onbekend gebied en je komt op een kruising, maar weet niet of je links of rechts moet. Je hebt geen kaart en geen TomTom. Dat is een echte crisis. Deze crisis heeft twee eigenschappen. De eerste is dat het een oplosbaar probleem betreft (loop je fout dan kan je dat corrigeren door om te keren en de andere kant op te lopen) en de tweede eigenschap is dat het om de toekomst gaat, je gaat ergens heen.
Als we de twee eigenschappen ‘oplosbaar’ en ‘toekomst’ in relatie brengen tot de huidige economische situatie dan zien we dat enkele decennia geleden al foute keuzes zijn gemaakt. Ik denk hierbij aan de aflossingsvrije hypotheek, die werd gebaseerd op een waarde van het huis die we niet nu maar in de toekomst HOPEN te hebben. Maar alléén het verleden is zeker, niet de toekomst. Hetzelfde geldt voor onze pensioenfondsen: het geld wordt belegd in aandelen waarvan je alleen maar mag HOPEN dat die in de toekomst in koers stijgen en dividend opleveren.
Er zijn dus foute keuzes in het verleden gemaakt. De kruising waar we de keuzes moesten maken, ligt naar mijn mening in de jaren ’70. De maatschappij koos voor een ‘welvaartsstaat’ in plaats van een ‘welzijnsstaat’. Het ideaalbeeld werd een ‘verzorgingsstaat’ in plaats van een maatschappij waar ieder zijn eigen verantwoordelijkheid draagt. Het dieptepunt was het waanidee van de ‘maakbare samenleving’ in plaats van een samenleving waarbij mensen hun eigen heil moeten vinden.
We kunnen de ingeslagen weg niet langer volhouden, dat blijkt wel uit de ineenstorting van allerlei systemen zoals de economische, monetaire en maatschappelijke systemen. Kortom, we moeten net als die verdwaalde Griek omkeren, terug naar de kruising. Daarmee bedoel ik de economische uitgangssituatie van de jaren ’70. Toen waren de verhoudingen nog enigszins normaal. En van daar moeten we een nieuwe koers kiezen. De hoogconjunctuur van de jaren ’90 moeten we niet terug willen.
Pas als we die ‘correctie’ kunnen en willen accepteren kunnen we een nieuwe weg inslaan. Ik kan niet langer wachten!
Ton Serné, Serné Channel Marketing
