De nieuwe Aanbestedingswet is goedgekeurd door Tweede en Eerste Kamer. Het concept is nu voorgelegd aan de Raad van State voor advies en zal in werking treden op 1 januari 2013.
Het wetsvoorstel moet zorgen voor meer duidelijkheid en transparantie voor zowel overheden als inschrijvers. De nieuwe Aanbestedingswet zal de huidige besluiten (BAO, Bass en ARW en Wira) vervangen. De nieuwe Aanbestedingswet zou er ook voor moeten zorgen dat kleinere ondernemers een eerlijke kans krijgen op overheidsopdrachten.
Er vallen een paar zaken op in de nieuwe Aanbestedingswet. In de nieuwe wet mogen opdrachten niet meer zonder goede reden worden geclusterd. Andere belangrijke wijzigingen zijn er ten aanzien van de proportionaliteit van eisen die worden gesteld aan ondernemers, inschrijvingen en contractvoorwaarden, de bepalingen over niet-samenvoegen en verplicht splitsen van opdrachten en de bepalingen die betrekking hebben op het beperken van de kosten van het deelnemen aan een aanbesteding. Maar op de keeper beschouwd verandert er niet echt veel. De teksten van de besluiten zijn grotendeels overgenomen in de nieuwe Aanbestedingswet, weliswaar in een gewijzigde volgorde.
Dat is jammer. c In plaats van het verlengen van de minimale Alcatel termijn van 15 dagen naar 20 dagen en het verkorten van de inschrijftermijn had de Nederlandse overheid deze kans moeten grijpen om het over een andere boeg te gooien. De beste prijs-kwaliteitsverhouding bereik je door de mogelijkheden voor interactie tussen overheden en inschrijvers te vergroten. Overheden gaan nu krampachtig om met hun inschrijvers. Het opnemen van de telefoon is al een probleem. Daarmee blijft het selectieproces een papieren exercitie. Het zou een echte stap vooruit geweest zijn als er meer ruimte gegeven zou worden aan de concurrentiegerichte dialoog.
In de nieuwe Aanbestedingswet is er ook niet meer ruimte gekomen om na een down select, met een beperkt aantal inschrijvers na een Best and Final Offer, te komen tot een gunning. Dat is een gemiste kans. Daarmee blijft in combinatie met Best Value Procurement, de concurrentiegerichte dialoog de enige mogelijkheid om interactie in het gunningsproces te benutten om te komen tot de beste aanbiedingen. In de praktijk wordt er door de meeste aanbestedende diensten voor het contracteren van IT zelden gekozen voor de concurrentiegerichte dialoog of Best Value Procurement.
Deze twee varianten vragen meer lef van overheden daar er door marktpartijen bezwaar aan getekend kan worden tegen de gunning op basis van deze aanbestedingsprocedures. Daarnaast biedt het gunningsproces minder houvast voor overheden. Wat daarbij ook niet helpt is dat inschrijvers in toenemende mate bezwaar maken tegen het gunningsbesluit. Ook de ruimte om bezwaren in te dienen in niet verminderd in de nieuwe Aanbestedingswet. Overheden zijn angstig. Het is geen incidentele vraag meer of ik op een voorgenomen gunningsbesluit een second opinion wil geven op een second opinion. Het moet niet gekker worden, het wordt tijd dat er echt iets gaat veranderen!
Prof. dr. Erik Beulen, Universiteit van Tilburg en houder van de KPMG Global Sourcing leerstoel
