Toen de Nederlandse ontdekkingsreiziger Jan Willem de Vlamingh in 1697 de eerste de beste rivier in Australië opvoer, stuitte hij al snel op grote zwermen zwarte zwanen.
Dat schokte het wereldbeeld in het Westen nogal. Daar had men tot op dat moment heel zeker geweten dat er alleen maar witte zwanen waren. Een simpel gevalletje deduceren: in de hele geschiedenis waren er alleen maar witte zwanen waargenomen en overal om je heen zag je alleen maar witte zwanen. Het leek daarom niet zo moeilijk te voorspellen hoe de nabije toekomst eruit zou zien, qua zwanen.
De management-les die we er ook vandaag nog uit kunnen trekken: er kan elk moment een zwarte zwaan uit de lucht komen vallen. En omdat we niets aan de achteruitkijkspiegel hebben, weten we nooit hoe zoiets er precies uit gaat zien.
Vooral in de informatietechnologie worden we voortdurend geconfronteerd met onverhoedse, onverwachte gebeurtenissen waarvan het steeds moeilijker wordt om te voorspellen wat de gevolgen zullen zijn.
Neem de overname van Nokia door Microsoft. Natuurlijk hebben velen de beweging zien aankomen (een heel menselijk neiging overigens om achteraf geruststelling te vinden in het feit dat de gebeurtenis eigenlijk heel logisch, ja zelfs onvermijdelijk was). Stephen Elop is inderdaad mogelijk het briljante Trojaanse paard geweest dat Nokia eerst liet overstappen op Windows Phone en vervolgens het bedrijf klaarstoomde voor een vlotte overname. En het feit dat uitgerekend twee weken geleden Steve Ballmer zijn vertrek aankondigde – over zwarte zwanen gesproken trouwens – doet vermoeden dat Elop een beter dan gemiddelde kans heeft om straks CEO te worden.
Dan nog: hoe ziet de wereld van mobiele apparaten en besturingssystemen er over twee jaar uit? U daar – ja, u met die witte zwanen om u heen – mag het zeggen.
Heeft Microsoft tegen die tijd zijn greep gevestigd, op de golven van Windows (Phone) 9 en een reeks van sappige, Finse design apparaten? Of is het de ene dinosauriër die een verbond met de andere sloot, terwijl de meteorieten er ondertussen al lustig op insloegen? Is BlackBerry definitief verdwenen of heeft een briljante overname door LinkedIn de zakelijke bakens ingrijpend verzet? Heeft Apple zich net als in de jaren ’90 bezondigd aan nodeloos diversifiëren met kleuren, maten en specificaties? Of heeft het ons keer op keer verrast en verblijdt met nieuwe dingen waarvan we nooit wisten dat we eigenlijk niet zonder konden? Stel je niks meer voor als je ’s morgens niet met je trendy Google Glass op in de bus staat? Of wordt het ding in het eerste het beste café van je neus getimmerd, want privacy en zo?
Wat Nassim Taleb ons in zijn boek ‘The Black Swan’ leert, is dat het onmogelijk is om ingrijpende veranderingen in de economie, politiek, cultuur en technologie goed te voorspellen. Het enige wat we kunnen doen is onszelf trainen in het scherper en frequenter waarnemen, zodat we in ieder geval een zwarte zwaan herkennen op het moment dat er een opduikt. Ook kunnen we de organisatie flexibel en slagvaardig inrichten, zodat er sneller en effectiever kan worden gereageerd.
In de wereld van mobiele apparaten, besturingssystemen en applicaties maak je daarom beter geen meerjarenplan vanuit de IT-afdeling. In plaats daarvan let je goed op, bouw je vanuit een aanpasbaar platform en stel je de richting voortdurend bij. Desnoods dagelijks. Je weet immers maar nooit wat er na de volgende bocht in de rivier opduikt.
Ron Tolido, Senior Vice President and CTO Applications Continental Europe, Capgemini
