Don’t Be Average

Frappant: in economisch zwaarder weer gaan mensen en organisaties risico’s mijden. En lijkt alles steeds meer op elkaar.

Wie bang is, zit stil

Zomer 2008. De wereld stort economisch in elkaar. En wat is de reactie? We stellen investeringen uit, trekken opdrachten in. We moeten ‘meer doen met minder mensen’. Kosten reduceren. Dan maar een keer geen gouden pen na 25 jaar trouwe dienst, enzovoort. Allemaal angst. Bang om te verliezen wat we hebben, om risico’s te nemen.

Verstandige angst

Dat is redelijke angst. Voorstelbaar en verstandig; even niet overdreven doen. Daar blijft het echter niet bij. De angststrategie woekert om zich heen. We slaan door, tot ook broodnodige investeringen in goederen of mensen ineens een onnodig risico lijken.

Maar: “Stilstand is achteruitgang”. En “if you pay peanuts you get monkeys”. Het lijkt makkelijker en veiliger te kiezen voor een goedkope, maar middelmatige, sollicitant die breed inzetbaar is, dan die excellente specialist waar je in moet investeren voordat hij rendabel is. Maar om concurrerend te blijven, om nét die unieke meerwaarde te kunnen leveren, moet je uitzonderlijk zijn en niet middelmatig. Ook als bedrijf.

Het past niet in de spreadsheet

Een andere uitwas van angst is de behoefte te kunnen reguleren. Dat moment in 2008, het collectieve trauma, was een moment dat we werden geconfronteerd met onmacht. We konden niet alles beheersen. Dus de angstreactie was een keuze voor overdreven beheersing. Met scorecards. Helder. In spreadsheets. Alles vastgelegd. Te verantwoorden. Ook als je personeel aantrekt. Daarmee ondermijn je flexibiliteit, doe je onrecht aan intuïtie en de positieve impuls die een onwaarschijnlijke keuze aan de hele organisatie kan geven. HR-medewerkers en managers zijn die creativiteit niet verloren, ze weten nog steeds de onverwachte briljante kandidaten te vinden. Maar niemand durft ze aan te nemen, want ze passen niet in de spreadsheet.

Wat zou Steve doen?

Het gaat om trouw blijven aan een visie – en met minder dan uitzonderlijk geen genoegen nemen. In 1997 was het bijna gedaan met Apple. Er was een investering van 150 miljoen nodig om het bedrijf van de ondergang te redden. Nu, 15 jaar later is Apple één van de meest toonaangevende bedrijven binnen de IT. Apple nam geen onnodige risico’s, maar had wel een visie. Een visie die iMac’s bracht, de iPod, de iPhone en de iPad. Gemaakt om uitzonderlijk te zijn. ‘Let’s change the world’, is één van Jobs motto’s. En hij handelde ernaar door compromisloos te zijn als het ging om uitzonderlijke mensen die de producten niet ‘onderhielden’ maar ‘optilden’.

Inmiddels heeft Apple een aandeel van 15% op de PC-markt, daarmee is het HP (De grootste PC fabrikant met 16%) al bijna voorbij. En de verwachting is dat er wereldwijd 64,7 miljoen tablets verkocht gaan worden.

Wees uitzonderlijk… en win

Investeringen in menselijk kapitaal worden het snelst terugverdiend. Durf bijzondere keuzes te maken. Zorgvuldig met budgetten omspringen is altijd verstandig, ook als er geen crisis is. Kiezen voor middelmaat en risicoloos ondernemen leggen het echter altijd af. Minder ruimte om te investeren wil zeggen dat er nog steeds ruimte is om te investeren. En daarbij, die procenten van vrijheid maken je werk leuk, geven je het gevoel dat het er toe doet wat we doen. Innoveer, investeer, neem risico’s en ‘don’t be average’. Ook waar het gaat om mensen!

Sabine de Jong, Managing Partner van ACES International (www.aces.nl), Executive Search in ICT, en EmployU (www.employu.nl), dé combinatie van online employment en search.