Al enige tijd houd ik mij bezig met het fenomeen fintech. De afkorting staat voor ‘Financial Technology’. Het is een onderwerp dat op dit moment volop in de aandacht staat. Er wordt flink geïnvesteerd in start-ups die een of andere slimme financiële oplossing hebben bedacht. Aankondigingen, meningen en geruchten over blockchain, Bitcoin, ‘smart contracts’ volgen elkaar in hoog tempo op. Banken sluiten links en rechts samenwerkingen af met relatief kleine nieuwe spelers die misschien wel de ‘next big thing’ aan het ontwikkelen zijn. De investeringsbedragen zijn niet mis: de dertig grootste financieringen in de eerste zes maanden van dit jaar waren goed voor ruim twaalf miljard euro. Volgens Forbes is dat niet echt bijzonder en volgt het de lijn der verwachtingen voor investeringen in een innovatieve nieuwe sector. Toch is het een enorm bedrag.
Herinneringen aan het ‘dot-com’ tijdperk
Deze hype doet onvermijdelijk denken aan de periode van eind jaren ’90: het ‘dot-com’ tijdperk. Ook toen werden er enorme bedragen gepompt in allerlei kleine, startende internetbedrijven die claimden de ‘next big thing’ te zijn. Dat waren vooral e-commercebedrijven, die echt als paddenstoelen uit de grond schoten. Interessant genoeg hadden wij in die tijd een klant genaamd ‘Bibit Internet Payments’, dat in 2004 is overgenomen door Royal Bank of Scotland. Dit was een Nederlandse bedrijf dat zich toen al richtte op betalingen via internet. Dus eigenlijk een ‘fintech’ avant la lettre. Wie al wat langer meedraait in de ICT-sector, weet wat er in het voorjaar van 2000 gebeurde: de dot-com zeepbel spatte uiteen. En hoewel een aantal van die e-commercebedrijven uiteindelijk heel groot is geworden, gingen veel van die start-ups failliet en verloren de investeerders miljarden.
Investeringshype
De vraag is: gaan we – gezien de huidige investeringshype – met fintech dezelfde kant op? Ik verwacht van niet. De belangrijkste oorzaak van het uiteenspatten van de dot-com zeepbel was het feit dat er onwaarschijnlijk hoge omzetverwachtingen werden gepresenteerd. Ook lieten de voorgespiegelde winsten en voordelen van die e-commercebedrijven veel langer op zich wachten dan beloofd en verwacht. Interessant genoeg zien we nu dat die mogelijkheden en voordelen uiteindelijk veel groter en breder zijn dan destijds gedacht. Denk maar eens aan alle clouddiensten die we nu gebruiken. Terugkijkend kan je je natuurlijk afvragen hoe die investeerders zich destijds zo in de luren lieten leggen. Maar de voorgespiegelde enorme returns on investment waren zo aantrekkelijk dat voorzichtigheid en waarschuwingen aan de kant werden geschoven.
De investeringsbereidheid die we nu zien rond fintech, lijkt minder te drijven op irreële omzetverwachtingen van een ‘internetbedrijf’ of op het aantal klanten dat zo’n bedrijf claimt te hebben. In plaats daarvan zien we nu dat investeerders de mogelijkheden en kansen rond fintech inschatten op het daadwerkelijke potentieel voor het transformeren van financiële en aanverwante processen en businessmodellen. De markt verwacht en vereist van de financiële sector dat zij zich aanpast aan de digitale wereld van nu. Trage, gecentraliseerde en vaak kostbare financiële processen moeten plaatsmaken voor snelle, makkelijke en goedkope online diensten.
IoT en fintech
Daar komt bij dat er nu twee belangrijke innovaties samenkomen en elkaar versterken: het Internet of Things en fintech. Sommige experts zien fintech – en dan met name blockchaintechnologie – als een essentiële enabler voor het daadwerkelijk realiseren van de mogelijkheden en de belofte van het IoT. Want de combinatie van blockchain – en dan met name slimme contracten die met blockchain mogelijk worden – en informatie van IoT-sensors maakt totaal nieuwe en volledig automatische processen mogelijk. Bijvoorbeeld betalingen die automatisch worden uitgevoerd als uit IoT-data blijkt dat aan alle contractvoorwaarden is voldaan.
Dat het huidige investeringstempo met dezelfde vaart zal doorgaan, lijkt me niet waarschijnlijk. Fintech bevindt zich momenteel op de piek van de ‘Hype Cycle’ en dat betekent dat het punt is bereikt waarop het eerste kaf van het koren gescheiden gaat worden. De verwachtingen zijn nu te hooggespannen en dat zal op zeker moment onherroepelijk leiden tot een meer realistische evaluatie. Maar fintech heeft een ongekend potentieel om niet alleen de financiële wereld maar ook tal van andere aspecten van de industrie en onze samenleving flink te transformeren.
Donald Trump
Daarom zullen ondernemingen, de publieke sector, banken en investeerders de komende jaren waarschijnlijk flink veel geld in fintech en gerelateerde innovaties blijven steken. Een mogelijke spaak in het wiel zou echter de verkiezing van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten kunnen zijn. Onzekerheid over economische gevolgen van Trumps overwinning kan ertoe leiden dat investeerders voorzichtiger worden. Of dat slechts een tijdelijk effect zal zijn of ook op de lange termijn gevolgen zal hebben voor de investeringen en voor de groei van de wereldwijde fintechsector, moeten we afwachten.
Arnout Lansberg, senior consultant MCS PR
