Ik houd van het intelligent inzetten van technologie. Niet om de mens af te schrikken, maar om hem te helpen zijn bezigheden prettiger te doen verlopen. Ik gebruik graag technologie om de mens werk uit handen te nemen. Vooral routinematig werk, zodat hij/zij zich helemaal kan concentreren op het creatief inzetten van de beschikbare kennis en kunde.
Een van de gebieden die steeds meer in de belangstelling komt te staan bij ontwerpers rond mobiliteit is, naast het zo efficiënt en milieuvriendelijk maken van transportsystemen, het autonoom laten werken van deze systemen in een dynamische omgeving.
Neem als voorbeeld van zo’n transportsysteem een auto. Om een auto zelfstandig (dus zonder bestuurder) en veilig in een dynamische omgeving te laten functioneren is het nodig de wereld om de auto zeker 20 keer per seconde te analyseren, zodat goed voorspeld kan worden wat de automobiel kan verwachten van die wereld om hem heen. De wagen zal voorbereid moeten zijn op het onverwachte. Het mag duidelijk zijn dat daarvoor meetsystemen moeten worden gebruikt waar naast het “kaal” meten van fysieke grootheden, ook veel intelligentie is ingebouwd om die gegevens te analyseren en te combineren, zodat iedere keer weer de juiste conclusies kunnen worden getrokken en indien nodig acties kunnen worden uitgevoerd.
Eerste eenvoudige stappen op dit interessante terrein werden jaren geleden gezet door fabrikanten die hun auto’s uitrusten met afstandsensor systemen. Aan de bestuurder werd gemeld dat hij/zij wel erg dicht bij zijn voorganger in de buurt kwam. Werd de afstand gevaarlijk dicht bij dan remde de auto af en zorgde met aangepaste snelheid voor een veilige situatie.
Een volgende stap: Door middel van sensoren in de gaten houden of bestuurders binnen de grenzen van de gekozen rijbaan blijven rijden en afwijkingen melden. En langzamerhand drongen sensoren tot steeds meer plekken in onze auto door.
We beginnen een beetje te wennen aan het gebruik van moderne sensortechnologie in onze auto. Dat is overigens niet zo gek wanneer we bedenken dat we in een auto inmiddels zo’n 70 elementen meten. Veel van deze elementen meten exacte fysieke eenheden die bijvoorbeeld worden ingezet voor de werking van het “motor management systeem”. Met andere woorden erg gericht op de “interne” door de auto gebruikte technologie (de motor).
Daarnaast wordt ook het functioneren van de bestuurder in de gaten gehouden. Ook daarbij worden sensoren gebruikt die fysieke eenheden meten, maar er wordt ook steeds meer kunstmatige intelligentie ingebouwd die het gedrag van de bestuurder beoordeelt. Door bijvoorbeeld in de eerste 20 minuten van de rit vast te leggen hoe de verschillende instrumenten door de bestuurder worden bediend en wat zijn stijl van rijden is. Afwijkingen van deze gang van zaken worden daarna geanalyseerd en geïnterpreteerd.
De uitkomst van deze analyse zou kunnen zijn, dat je auto je het advies geeft om maar eens de tijd te nemen voor het drinken van een kop koffie, omdat je reactievermogen en alertheid behoorlijk teruglopen.
Bij het verder uitbouwen van intelligentie van de automobiel, stevenen we af op het gebruik van autonome systemen. Systemen die verantwoorde beslissingen nemen door het combineren van de informatie uit de sensorsystemen aanwezig in de auto, het snel en dynamisch ter plaatse opzetten van een tijdelijk virtueel netwerk en het real-time uitwisselen van sensorinformatie met andere weggebruikers. Hierdoor wordt steeds meer autonomiteit verkregen.
Er dient een goede balans te worden gevonden tussen de bestuurder en de toegepaste technologie. De systemen in de auto moeten aan de ene kant assertief zijn, maar daarnaast ook “gevoel” hebben voor hun omgeving, ze moeten kunnen reageren met een oog voor de werkelijkheid en niet alleen volgens het boekje, want dat zou resulteren in een agressief gedrag waar niemand op zit te wachten.
Ik weet het, de inhoud van dit artikel dekt nauwelijks de totale omvang van intelligente mobiliteit. Maar ik wilde ook slechts een klein tipje van de sluier met betrekking tot sensorgebruik en mobiliteit oplichten, om uw interesse voor dit geweldig uitdagende toepassinggebied op te wekken.
Hans Appel, Professor Computer Science & Sensor Technology. Hanze University of Applied Sciences, Groningen