Gesprekken over duurzaamheid worden overal gevoerd. Ze zijn duidelijk en urgent. We moeten de uitstoot verminderen als we een mogelijk catastrofale, wereldwijde temperatuurstijging willen voorkomen. Bijna alle sectoren – zelfs de traditioneel sterk vervuilende industriële sector – veranderen hun werkwijzen. Er zal daarentegen altijd een afwijking zijn die zich niet helemaal gedraagt zoals het zou moeten. Kijk in dit geval niet verder dan Bitcoin.
De Bitcoin is misschien wel het uithangbord van recente digitale innovatie. Het staat aan de top van de crypto-revolutie. Het liet zien dat het financiële inclusiviteit kan bevorderen. En een revolutie teweeg kan brengen in de manier waarop we transacties verrichten. Bitcoin was echter zo ontwrichtend dat het de memo over klimaatverandering niet meekreeg. Het energieverbruik is enorm en als de wereld klimaatverandering serieus wil aanpakken zonder onze honger naar digitale valuta te stillen, dan moet er iets veranderen.
Een fundamenteel zinloze manier om energie te gebruiken
Sir Tim Berners-Lee, een man die wel het een en ander weet van digitale innovatie, gaat zelfs zo ver om ‘Bitcoin-mining’ te omschrijven als ‘één van de meest fundamenteel zinloze manieren om energie te verbruiken’. Als je naar de cijfers kijkt, kun je het daar moeilijk mee oneens zijn. De Cambridge Bitcoin Electricity Consumption Index schat dat Bitcoin, de meest geminede cryptovaluta, ongeveer 136,38 terawattuur aan elektriciteit per jaar verbruikt. Dat is meer dan heel Nederland in één jaar verbruikt! Een andere schatting door Digiconomist, een cryptovaluta analytics-site, zet het cijfer op 204,5 terawattuur. Dit komt neer op ongeveer 2.145 kilowattuur aan elektriciteit per transactie: dat is evenveel als het verbruik van een gemiddeld Amerikaans huishouden verspreid over 73,52 dagen.
Bitcoin is niet de enige die niet echt een boodschap aan het milieu heeft. Ethereum, de op één na grootste cryptovaluta, verbruikt naar schatting 112,6 terawattuur aan elektriciteit per jaar. Dat is meer energie dan België nodig heeft op jaarbasis. Er zijn nog veel meer cryptovaluta, wat inhoudt dat de hoeveelheid energie die wordt verbruikt door het minen van cryptovaluta in de loop der tijd waarschijnlijk zal toenemen. We gaan er dan van uit dat de prijzen en de adoptie door gebruikers blijven stijgen.
Milieu-impact krijgt geen prioriteit
De nadelige gevolgen van de groei van Bitcoin voor het milieu zijn niet te ontkennen. De oprichters van Bitcoin maakten een naïeve fout door de cryptocurrency te bouwen op een ‘proof-of-work’ blockchain – een proces dat is gebaseerd op mining en enorme hoeveelheden rekenkracht vereist. Bovendien vereist dit proces een betrouwbare, goedkope en onophoudelijke stroom van energie om te kunnen werken: altijd beschikbare energiebronnen, zoals – helaas – fossiele brandstoffen.
Het systeem is zo ontworpen dat het, voor één goed gefinancierde speler, vrijwel onbetaalbaar (hoewel niet onmogelijk) duur wordt om de controle over een volledig cryptonetwerk over te nemen. Door het ene probleem te ondervangen, hebben de oprichters van Bitcoin een ander, nog groter probleem veroorzaakt. Het duizelingwekkende energieverbruik van Bitcoin bewijst dat er tijdens innovatie of implementatie van prachtige nieuwe technologieën niet altijd prioriteit wordt gegeven aan de gevolgen voor het milieu. Bij aanvang wordt daar zelfs geen rekening mee gehouden. De huidige energie- en milieucrisis bewijst dat deze mentaliteit dringend moet veranderen. Dus wat kan er worden gedaan?
Meer duurzame bronnen
Bitcoin en andere valuta die gebaseerd zijn op ‘proof-of-work’ blockchains moeten overstappen op duurzame bronnen. Dat zal niet van de ene op de andere dag gebeuren – in zijn geheel misschien wel nooit. Maar we beginnen wel enkele positieve bewegingen te zien. Paraguay, bijvoorbeeld, heeft een energievoorziening die voor bijna 100% gebaseerd is op hydro-elektrische bronnen. Dit betekent dat Bitcoins die gemined worden in Paraguay – het land dat ook het hoogste percentage hernieuwbare energie per hoofd van de bevolking heeft – een lagere CO2-voetafdruk hebben dan Bitcoins die gemined worden in landen die afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Om deze reden gelooft Paraguay dat het de cryptohub van Latijns-Amerika kan worden.
Vooruitkijkend zal de wens om Bitcoin te laten toetreden tot de mainstream waarschijnlijk ook het onderzoek naar kostenverlaging voor de opslag van hernieuwbare energie versnellen. Bovendien kunnen de voorzichtige stappen die regeringen nemen om Bitcoin tot wettig betaalmiddel te maken, mogelijk leiden tot een weldoordacht beleid voor het minen van cryptovaluta. En voor het bestraffen van schendingen van milieunormen.
Een groen ontwerp
Niet alle cryptovaluta hebben dezelfde nadelige gevolgen voor het milieu als Bitcoin. Wat we nodig hebben, is een cryptovaluta met een groen ontwerp. Daarom is het essentieel dat we prioriteit geven aan het bouwen van een duurzamer blockchain-ecosysteem. Een systeem dat zowel ecologisch als financieel stabiel is. Dit is waar ‘proof-of-stake’ blockchains om de hoek komen kijken.
In dit systeem vervangen we mining door ‘staking’. Dit houdt in dat een netwerk van ‘validators’ bijdraagt aan hun eigen crypto. Dit doen ze in ruil voor een kans om nieuwe transacties te valideren, de blockchain te updaten en een beloning te verdienen. Omdat het mining voorkomt en geen dubbel proces is (met verschillende bronnen die concurreren om dezelfde puzzel op te lossen), gebruikt deze methode geen onnodige hoeveelheden energie. We zagen grote stappen bij bijvoorbeeld Etherium. Dat wil zijn hele ‘proof-of-work’ ecosysteem migreren naar Etherium 2.0. Dit is een ‘proof-of-stake’ systeem. De Ethereum Foundation, de organisatie achter deze cryptovaluta, beweert zelfs dat ze de energiekosten van elke transactie met 99,95% kunnen terugbrengen.
Veel spelers in de industrie willen ervoor zorgen dat alle energie die de industrie verbruikt, volledig koolstofvrij is. In april van 2021 vormde de drie belangrijke organisaties van deze industrie (de Energy Web Foundation, het Rocky Mountain Institute en de Alliance for Innovative Regulations) het Crypto Climate Accord, dat organisaties uit de klimaat-, de financiële, de ngo- en de energiesector steunen. Het doel van het akkoord is om ‘de sector in recordtijd koolstofvrij te maken’. En om tegen 2030 een netto-nuluitstoot in de wereldwijde crypto-industrie te bereiken.
De milieubelasting van Bitcoin
De milieubelasting van Bitcoin en andere ‘proof-of-work’ blockchains toont waarom we innovatie nooit op de korte termijn kunnen beoordelen. We zitten nu met een grote, door de mens veroorzaakte duurzaamheidsuitdaging die qw met een beetje vooruitdenken volledig konden voorkomen.
Maar net zoals technologie een probleem veroorzaakte, kan het ook helpen het op te lossen. Hernieuwbare energie, ‘proof-of-stake’ blockchains en andere nieuwe innovaties zijn allemaal voorhanden. De vraag is echter of Bitcoin bereid is om de wereldwijde duurzaamheidsagenda bij te benen.
Joe Baguley, VP & CTO EMEA, VMware
