Om er voor te zorgen dat onze boeren kunnen concurreren op de vrije wereldmarkt, steekt de EU al sinds de oprichting jaarlijks rond de 40 procent van haar begroting als subsidie in de Europese landbouw. Let wel, het gaat dan om een miljardensteun op jaarbasis. De steunmaatregelen worden ingegeven door het angstscenario, dat we voor onze voedselvoorziening afhankelijk worden van buitenlandse mogendheden. Vooral in Noord Amerika en Australië wordt veel grootschaliger en dus efficiënter en goedkoper geproduceerd.
Eveneens onder het mom van meer efficiëntie en lagere kosten worden al jaren op grote schaal IT-diensten geoutsourced naar lagelonenlanden in voornamelijk Zuidoost-Azië. Dat outsourcen van IT-diensten heeft wel tot gevolg dat hier arbeidsplaatsen verdwijnen en dat onze kenniseconomie wordt uitgehold. Gevolgen die zeker op de lange termijn desastreus kunnen uitpakken voor onze economie en onze afhankelijkheidspositie. Et voila, dat zijn precies de argumenten waarmee de landbouw subsidie wordt gerechtvaardigd. Dat maakt dat een Europese subsidie op IT-diensten ook zomaar ingevoerd zou kunnen worden. Maar als ik eerlijk ben, zie ik dit in de praktijk niet zo snel gebeuren.
Een andere parallel met de land- en tuinbouw die ik wel voorzie, is arbeidsmigratie. Er zullen meer en meer hoogopgeleide IT-ers uit Oost Europa deze kant op komen. Het is een vergelijkbare situatie als wat er in het Westland in de kassen en in de bloembollen gebeurt. Oost-Europeanen komen hier het werk doen waar de ondernemers blijkbaar geen mensen van hier voor kunnen vinden. De reden is dat de mensen het werk in de kassen niet meer aansprekend genoeg vinden in verhouding tot de beloning die ze ervoor krijgen. De IT-sector kampt met hetzelfde probleem.
Met subsidie een IT-studie
Als ik deze trend beschouw, moet ik ook meteen denken aan het PION-project (Promotie Informatica Omscholing in Nederland) van een kwarteeuw geleden. Dit project had tot doel groepen werkelozen van HBO- en academisch niveau om te scholen voor bepaalde functies in de informaticasector. Het zijn vooral deze functies die nu steeds vaker worden ge-outsourced. Pure kapitaalvernietiging, als je het mij vraagt.
Maar los hiervan zouden we onszelf eigenlijk sowieso de vraag moeten stellen of het kunstmatig met een subsidie op de prijzen ingrijpen op de lange termijn wel stand houdt. Doen we er niet beter aan om, in plaats van lapmiddelen als outsourcing toe te passen, de oorzaak van het probleem aan te pakken?
Als we Nederland als kenniseconomie ook voor de lange termijn veilig willen stellen en hier de IT-sector als volwaardige, concurrerende sector willen behouden, moeten we ervoor zorgen dat het niveau van IT structureel omhoog gaat en dat het weer aantrekkelijk wordt om in de IT te werken. Het niveau dient zodanig hoog te worden, dat het niet meer zomaar is uit te besteden zonder dat dit ten koste gaat van de uiteindelijke kwaliteit. Een van de manieren waarop we het niveau van IT hier kunnen opkrikken, is door eenvoudig programmeerwerk door generatoren laten doen. Automatiseer het simpele werk! Het gemiddelde niveau van het IT-werk dat hier overblijft, stijgt daardoor.
Daarnaast is verdere stimulering van ICT in het onderwijs wenselijk om ook op de lange termijn ICT-ontwikkeling van hoge kwaliteit te kunnen blijven garanderen. Ten derde zouden we nog veel meer moeten focussen op innovatie met behulp van IT. Waar de traditionele IT-outsourcingslanden over het algemeen gaan voor het kopiëren en namaken van Westerse ideeën, kunnen we door nadrukkelijk in te zetten op nieuwe technologieën en toepassingen voorop blijven lopen in de wereld. Dit soort keuzes heeft tot gevolg, dat er meer wordt gevraagd van de technologische kennis, vaardigheden en creativiteit van de IT-ers hier. Door ervoor te zorgen dat IT weer interessant en uitdagend wordt, kunnen we een Europese subsidie op IT-diensten in de toekomst voorkomen. IT hoeft dan niet in de uitverkoop, maar het zal zichzelf dan weer verkopen!
Eric ten Harkel, directeur van COOLProfs
