Steeds meer overheidsorganisaties maken hun data beschikbaar voor het bedrijfsleven. Hierdoor ontstaan volop nieuwe kansen. Er schuilen ook addertjes onder het gras. Wat mogen we nu eigenlijk precies met die open data doen?
Geld verdienen
Open data is aan een ware opmars bezig. Overgewaaid uit de Verenigde Staten en Engeland, zien we dat ook Nederlandse overheidsorganisaties meer en meer hun gegevensbestanden beschikbaar stellen aan derden. Daar hebben zij meerdere redenen voor. Allereerst gaat het natuurlijk om data die verzameld is met gemeenschapsgeld. Het is dan ook niet zo vreemd dat deze data in het publieke domein wordt geplaatst zodat ook andere partijen hier van kunnen profiteren.
Maar er speelt meer. Naarmate data door meer partijen worden gebruikt, zal ook meer feedback worden gegeven op deze gegevens. Er is een grote kans dat de kwaliteit van de data daardoor kan worden verbeterd.
Nog een argument: data beschikbaar stellen aan ondernemingen levert nieuwe bedrijvigheid op. En dat zorgt weer voor extra belastingopbrengsten. Hoe groot die opbrengsten precies zijn, valt moeilijk te voorspellen. Voor de Britse overheid was het in ieder geval wel voldoende aanlokkelijk om 10 miljoen pond te investeren in een programma om zeer veel Britse open data beschikbaar te maken.
Wat mag met open data?
Het concept achter ‘open data’ is niet zo moeilijk uit te leggen. Lastiger wordt het als het gaat om de vraag wat een ondernemer nu precies met die data mag. En wat niet.
Hoewel het open data portaal van de Nederlandse overheid een duidelijke definitie geeft van open data, bestaan er verschillende typen licenties. Soms vormt het gekozen type licentie een beperking voor waardecreatie in de data zelf, soms moet alleen verplicht de data leverende organisatie in de afgeleide dataset worden genoemd. Daarnaast stellen sommige overheden, die data beschikbaar maken, een eigen type licentie op, wat om nader onderzoek vraagt. Dat is soms even puzzelen.
Overheidsorganisaties die hun data willen openstellen, krijgen ook steeds vaker het advies om bij hun datasets een soort handleiding op te nemen. Die is heel nuttig, want hierin kan dan een tekstuele omschrijving van het gegevensbestand worden opgenomen, zodat een geïnteresseerde heel snel kan zien wat hij of zij eventueel met het bestand kan en welke waarde deze data dus vertegenwoordigt.
Kenmerken
Ook is het belangrijk dat de handleiding een aantal kenmerken van de dataset beschrijft. Denk aan de kwaliteit en de actualiteit van de data (voldoet deze bijvoorbeeld aan een norm, hoe vaak worden de gegevens vernieuwd?), hoe zit het met de continuïteit (wordt jaarlijks of bijvoorbeeld maandelijks ververst?), is er metadata beschikbaar en zijn de gegevens enkel als ruwe data beschikbaar of is er ook een applicatie of programmeeromgeving voorhanden? Ook belangrijk: is er een contactpersoon?
Nu ook Nederland steeds meer de kant op gaat van een sharing-economie ligt het in de lijn der verwachting dat niet alleen overheden datasets beschikbaar gaan stellen. Ook voor bedrijven kan het gunstig zijn om bepaalde gegevensverzamelingen voor andere partijen toegankelijk te maken. In beide gevallen moet goed nagedacht worden hoe die data beschikbaar wordt gesteld. Licenties en gebruikshandleidingen spelen hier een cruciale rol bij. Die bepalen in belangrijke mate de waarde van de open data.
Jan Willem van Eck is directeur strategie bij Esri Nederland
