“Google koopt patenten van IBM”. Berichtje op de valreep van het oude jaar. Google kocht op 30 december 188 patenten en 29 zogenaamde patents pending. In juli en september 2011 kocht het bedrijf al eens respectievelijk 1.030 en 1.023 patenten van IBM. Afgelopen jaar naam Google ook de mobiele tak van Motorola over. Of moeten we zeggen de mobiele patenten van Motorola? 17.000 Patenten haalde Google zo binnen. Onlangs heeft een consortium van bedrijven voor 4,5 miljard dollar Nortel patenten gekocht. Het consortium wordt gevormd door Microsoft, Research In Motion (RIM) en Apple.
Patenten leveren direct of indirect geld op. Microsoft verdient dit jaar ruim 444 miljoen dollar aan royalties op Android. Dat moet ik ze met Windows Phone 7 nog maar zien doen.
Maar indirect gaat het nog harder. Het gevecht met patenten doet nog het meest denken aan een combinatie van Monopoly en RISK. De overeenkomst met Monopoly is dat als je eenmaal bepaalde rechten hebt, en iemand maakt gebruik van jouw eigendom (de straat) hij daarvoor moet betalen. En datzelfde gebeurt als jij op zijn straat komt. Hoe meer straten je hebt, hoe meer je verdient. Lees voor ‘straat’ nu ‘patent’ en het spel wordt duidelijk. De vergelijking met RISK komt er bij vanwege het internationale karakter, en het bijna willekeurig aanvallen van een tegenstander ‘naar keuze’. En hoe meer ‘legers’ je voor het gevecht beschikbaar hebt, hoe groter je overlevingskans. Zet voor ‘legers’ weer ‘patenten’ en de vergelijking klopt weer. Hoe meer patenten je hebt, hoe groter de kans dat je overleeft.
Patenten zijn eigenlijk een fenomeen uit de tijd dat een uitvinding nog heel lang duurde, heel veel moeite kostte, en iemand lang nodig had om de vruchten te kunnen plukken van zijn uitvinding. Het systeem is inmiddels achterhaald. Innovatie gaat veel meer geleidelijk, waarbij voortdurend wordt voortgebouwd op innovaties van anderen. Samen kon je dan tot de mooiste dingen. Tenzij het patentrecht daarvoor gaat liggen. En dat gebeurt nu op grote schaal. De gekste dingen zijn inmiddels gepatenteerd (bijvoorbeeld de manier waarop een iPad in een doosje ligt…) en niemand weet meer wat hij nu precies wel of niet kan gebruiken. Dus verzamel je maar een hoop patenten. Dan zit de goede er vast wel bij, en als het niet zo is, dan gebruik je gewoon een heel ander patent om terug te slaan.
Juridische afdelingen groeien als kool. En TomTom gaf twee jaar geleden al aan meer geld kwijt te zijn aan juridische zaken dan aan R&D. En dat – u snapt het al – gaat ten koste van innovatie. Het is in meerdere opzichten een rem: er is minder geld beschikbaar door de hoge juridische kosten, en het loont slechter omdat je – ongeacht of je het echt zelf uitgevonden hebt of niet – toch risico loopt dat iemand je aanklaagt. In 2003 was het Unixbedrijf SCO die eigenlijk nauwelijks nog eigen echte producten had, maar wel beschikte over wat patenten. Die mikte meteen maar op IBM. Just Sue it! Nu tien jaar later is de zaak nog steeds niet helemaal ten einde. Patenten zijn een steeds grotere rem op innovatie. Niet alleen in de IT overigens, ook in de farmaceutische sector gaan nu steeds meer stemmen op om patenten af te schaffen…
De grote winnaars zijn de juristen, de verliezers de gebruikers. SCO was misschien wel de uitvinder van de moderne Patent War, het Patentje Oorlog.
Ward van Beek is actief als zelfstandig communicatie-adviseur, vanuit zijn bedrijf GotContent? Daarvoor was hij meer dan tien jaar eigenaar en directeur van PR-bureau Whizpr.
