Het is acht uur ’s avonds. Ik trek mijn hardloopjack aan en pak mijn iPhone. Voordat ik op het icoontje van mijn favoriete hardloop-app druk, kijk ik eerst even op de buienradar of het de komende twee uur nog gaat regenen. Het blijft droog maar het is wel fris: vijf graden boven nul. Bij het openen van de achterdeur blaast de koude wind vol in mijn gezicht. Op dat moment gaan mijn gedachten verlangend terug naar een aantal maanden geleden, zondagochtend 13 september. Daar stond ik dan, om 9:30u ’s ochtends, bijna twintig graden, aan de voet van de Montjuïc in Barcelona. Niet alleen overigens: samen met twee Salves-collega’s en nog eens 14.000 andere hardlopers had ik mij ingeschreven voor de Cursa De La Merce (Catalaans voor ‘het genaderondje’). Een hardloopwedstrijd die toevallig net plaatsvond op het moment dat wij met het Salves-team een weekendje in Barcelona waren.
De startvakken vulden zich langzaam maar zeker. Met hardlopers… en hun technologische hulpmiddelen. Los van het feit dat iedereen de tijdsregistratiechip op zijn schoen had bevestigd, werd ik omringd door smartphones waarop de apps van Runkeeper, Runtastic of Strava al op scherp stonden. Slimme horloges van TomTom en Garmin die, naast de tijd, ook je hartslag, gps-coördinaten en calorieën in de gaten houden. En dan waren er ook nog de FitBit-, Jawbone- en Nike-stappentellers… De ‘stapwatches’ in het heden die de stopwatches uit het verleden doen vergeten.
Vijf factoren bepalen succes adoptie
Als een lopend vuurtje gaat de adoptie van deze technische innovaties door het hardlooppubliek. Deze snelle adoptie wordt waarschijnlijk mede beïnvloed door een vijftal karakteristieken die mensen ervaren bij het in gebruik nemen van nieuwe technologie. Het gaat daarbij over het relatieve voordeel, de complexiteit, uitprobeerbaarheid (trialability), compatibiliteit en observeerbaarheid (Rogers, 2003[1]).
Met het ‘relatieve voordeel’ wordt bedoeld in hoeverre een innovatie als beter wordt gezien dan andere ideeën. Bijvoorbeeld een hardloper die op elk gewenst moment tijdens de wedstrijd de afstand en tijd kan opvragen op basis van zijn gps-coördinaten, in plaats van het moeten ‘wachten’ totdat hij langs een kilometer- en tijdsaanduiding loopt. ‘Complexiteit’ betekent in welke mate een innovatie als ingewikkeld wordt ervaren; zowel in gebruik als in begrip. Veel running-apps werken zeer intuïtief en zijn vaak gratis te proberen (’trialability’). ‘Compatibiliteit’ gaat over de mate waarin een innovatie inspeelt op al aanwezige kennis van een persoon. Innovaties die letterlijk ’te ver voor de troepen uit lopen’ bereiken alleen de innovators en early adopters onder de hardlopers, maar niet het grote publiek. Met ‘observeerbaarheid’ wordt de zichtbaarheid van een innovatie bedoeld. Zoals hierboven beschreven was daar in Barcelona geen ontkomen aan.
Alle vijf de kenmerken zijn belangrijk bij de adoptie van een technologie. Persoonlijk vind ik het relatieve voordeel het meest interessante kenmerk om terug te zien in een adoptieproces. Wat is het voordeel van een innovatie ten opzichte van een bestaande technologie? Is dit tijdsbesparing, meer gebruikersgemak, een concurrentievoordeel of een kostenvermindering? Om op deze vragen antwoord te geven, moet je samen op pad met potentiële adopters om via een interactief proces te achterhalen, of, wat en hoe groot het relatieve voordeel is. Daarbij is het de kunst om kleine stappen te zetten en de voordelen snel inzichtelijk te maken en – indien mogelijk – meetbaar.
Organisaties hebben vaak veel moeite om innovaties en nieuwe technologieën op een goede manier te laten landen bij hun medewerkers. Veranderprocessen die traag verlopen (of vastlopen) omdat in onvoldoende mate wordt voldaan aan één of meerdere van de bovenstaande vijf kenmerken van succes, waardoor het parcours naar gebruikersadoptie, enthousiasme en productief gebruik vaak steil omhoog loopt. Wat trouwens ook opging voor de laatste twee kilometer van het hardloopparcours in Barcelona…
Friso van der Haar, projectmanager en consultant bij Salves Business Productivity
[1] Rogers, E. M. (2003). Diffusion of innovations (5th ed.)
