Technologie heeft een grote invloed op ons dagelijks leven. Iedereen die met een smartphone of tablet rond loopt rond met een zeer krachtige computer. Dit intelligent apparaat brengen nuttige en verstrooiende diensten en informatie onder handbereik van de massa. Het heeft even geduurd maar de visie die Bill Gates “information at Your Fingertips” sinds de jaren 90 bij zijn spreekbeurten verkondigde is realiteit. Wellicht niet dankzij maar ondanks het bedrijf dat hij als programmeur begon.
De digitalisering grijpt in alle hevigheid om zich heen, ook de overheid ontkomt natuurlijk niet aan een vergaande digitalisering van de dienstverlening aan haar burgers.
In dat verband vielen een aantal zaken mij daarbij op in de afgelopen dagen in de vakpers. Rik Sanders schrijft op de site van Computable “Overheid tempert gebruik open source”. dat nu lijkt mij een heel slechte zaak voor de burgers van Nederland, en een signaal waar we als belastingbetalers geen genoegen mee moeten nemen.
Naar aanleiding van het parlementair onderzoek ICT-projecten bij de overheid en de Motie Oosenburg-Gasthuizen werd gesteld “verzoekt de regering verder om, in elke aanbesteding van een nieuw ICT-project het bestek zodanig op te stellen dat opensourcetoepassingen een gelijke kans maken en bij de keus voor een closed source toepassing deze toe te lichten”.
Minister Blok vind het echter niet nodig dat overheden bij de keuze voor closed source bij een aanbesteding een toelichting moeten geven over het waarom van die keuze. Dat is op zijn minst opmerkelijk, deelnemen aan een aanbesteding en voldoen aan de eisen en het beantwoorden van de vragen die een aanbesteding met zich meebrengt is een heleboel werk. Dan zou het toch op zijn minst ‘rechtvaardig’ zijn als er een verantwoording wordt gegeven wanneer de keuze valt op closed source toepassingen.
Minister Blok beweert in de tweede voortgangsrapportage dat er “weliswaar aan open source software geen licentiekosten zijn verbonden, maar implementatie en beheer brengen wel kosten met zich mee en bij aanpassing is opnieuw afhankelijkheid van een leverancier aan de orde”.
En tot dit verhelderende inzicht komt de Minister op basis van gesprekken met een aantal gemeenten. Hieruit komt naar voeren dat de totale kosten van het gebruik van open source software vaak niet verschillen met die van closed software omdat de licentiekosten slechts een klein deel van de totaalkosten van software vormen.
En dat is nu net het probleem, als louter naar de TCO wordt gekeken, wordt er voorbijgegaan aan het totale plaatje en het wezenlijk andere business model achter supported open source. Juist dat is, afgezien van het feit dat de TCO voor supported open source vrijwel altijd voordeliger uitvalt, van doorslaggevend belang.
Meer dan twintig jaar doe ik zaken met alle bekende software leveranciers van closed source software toepassingen. Laat ik de ervaring die ik had eufemistisch omschrijven als je krijgt veel aandacht en er wordt van alles beloofd voordat het contact is gesloten, dan hebben de account- en product managers ineens veel minder aandacht. Immers de licentie is verkocht en buit is binnen.
Supported open source
De prikkel bij bedrijven die het supported open source model volgen is anders. De reden is heel simpel, het geld wordt over een langere tijd verdiend en niet bij een eenmalige licentie verkoop.
Supported Open Source heeft een volkomen ander business model dan close source, het is altijd voordeliger en beter om de volgende redenen: a) de klant betaalt niet voor licenties, maar louter voor support & maintenance b) juist omdat er niet een groot bedrag aan licenties wordt binnen gehaald heeft de leverancier een motivatie de beste support te leveren c) support & maintenance is opex geen capex, dus een afschrijving indien de oplossing niet voldoet is niet nodig, hierdoor kun je makkelijker afscheid nemen d) er is toegang tot de code, er is geen escrow nodig en daardoor is de oplossing per definitie flexibeler e) open source is makkelijker uitbreidbaar /aanpasbaar f) supported open source is innovatiever dan closed source dat door de licentie verkoop minder noodzaak heeft om constant te verbeteren en meerwaarde te leveren.
Laten we dus een duidelijk onderscheid maken tussen “open source” en “supported open source”. Met de laatste krijgt de gebruiker gegarandeerde support en een End-Of-Life policy. Supported Open Source biedt de voordelen van open source en de ‘zekerheid’ closed source software tegen aantoonbaar lagere kosten en een gezonde en transparante relatie tussen klant en leverancier.
Herbruikbaarheid van maatwerk en de keuze van het juiste platform komt in een volgende blog aan de orde.
Ruud Kluivers is general manager van Liferay Benelux
