Vroeger leerden we de rijtjes en de feiten en die weet ik nu nog steeds. Tegenwoordig zitten leerlingen en studenten meer op hun mobieltje te kijken dan op het bord. En de docenten van nu weten nauwelijks meer hoe ze lesstof behoorlijk moeten overdragen. Het is de verzuchting van alle tijden in de categorie vroeger was alles beter, comfortabel toepasbaar op omgangsvormen, het aanbod op televisie of het onderwijs.
Het is een begrijpelijke verzuchting van mensen voor wie de digitale tijd iets te snel gaat. Die kennisniveau afmeten aan het kunnen opdreunen van rijtjes als ‘durch für ohne um entlang bis gegen wieder’ (vierde naamval, basiskennis!). Maar het is ook een ontkenning van de breedte en diepgang van het huidige onderwijs. De wereld verandert en het onderwijs verandert gelukkig mee.
De vorm en norm van vandaag
Het zou toch vrij verdrietig zijn als we met alle technologie van vandaag het onderwijs nauwelijks aangepast hadden. Als we klassikaal onderwijs nog steeds als vorm en norm hadden en als kennisoverdracht vastzat aan een vaste plek en één persoon per vak. Laten we blij zijn met alle informatie die met een paar swipes of klikken beschikbaar is en met alle digitale en interactieve werkvormen. Voor de onderwijsinstelling ligt er een mooie taak om studenten te begeleiden en faciliteren, kennis op een aantrekkelijke manier aan te bieden, de toegang tot informatie en leerwegen te structureren en het leerproces te stimuleren.
Digitalisering en mobilisering hebben logischerwijs een grote impact op het onderwijs. Logischerwijs, omdat die impact buiten het onderwijs net zo groot is. Het klaslokaal verliest zijn functie als centraal punt voor kennisoverdracht. Studenten en leerlingen vergaren kennis en krijgen instructies digitaal in hun eigen omgeving buiten de schooluren met filmpjes, presentaties, proeftoetsen. Tijdens de lesuren maken leerlingen en studenten huiswerk en opdrachten en kunnen ze hun docent inschakelen voor vragen of hulp. Het heet met een mooie Nederlandse uitdrukking ‘flipping the classroom’: het omdraaien van de klassieke onderwijsverdeling.
Nuttige onderwijsinstrumenten
Het mobieltje is een nuttig instrument, binnen en buiten het leslokaal. Uit onderzoek van SURFnet (al uit 2013 – Trendonderzoek mobiele technologie) blijkt dat mobiele technologie een wezenlijke functie heeft voor studenten. Ze gebruiken hun telefoon of tablet om tijdens een college extra informatie te zoeken, ze bekijken er thuis hoorcolleges op en lezen in de bus of trein alvast wat gedownloade artikelen. Uiteraard heeft het mobieltje ook een sociale functie in onderwijsverband: roosterwijzigingen komen binnen via de Whatsapp-groep of SMS, aantekeningen kunnen snel gedeeld worden en er kan goed samengewerkt worden zonder fysiek bij elkaar te zijn.
De oervormen van het onderwijs
De belangrijkste impact die de mobiele technologie heeft, is dat leerlingen en studenten veel meer de regie krijgen over hun eigen opleiding. Met als voorwaarde dat zij die rol ook oppakken kan daar toch niemand tegen zijn? Het stelt hen in staat om – uiteraard met hulp, begeleiding en advies van docenten en mentoren – hun eigen weg te vinden in het massa-aanbod op ROC’s, HBO’s en universiteiten en hun opleiding mede af te stemmen op hun eigen interesses en wensen. Als je dat afzet tegen de oervormen van onderwijs – in de ouderwetse klaslokalen of bij de massale hoorcolleges – dan kun je toch niet anders concluderen dan dat het de goede kant opgaat met het onderwijs?
Marcel Lucker, Winvision
