Zo rond mijn verjaardag heb ik altijd de gewoonte om onder het genot van een goed glas wijn of iets sterkers wat te mijmeren over het leven, het heelal en de rest. Nu wil het feit dat ik onlangs 51 ben geworden. Het spreekt voor zich dat ik daarmee momenteel in de bloei van mijn leven ben, maar dat terzijde. Als je de 50 eenmaal gepasseerd bent, ontkom je er niet aan dat je gedachten af en toe al eens voorzichtig uitgaan naar je pensioen. Ben ik nog bij de tijd en kan ik nog mee in de vaart der volkeren of moet ik mezelf vernieuwen om ook de komende jaren van toegevoegde waarde te zijn? Dit soort vragen steekt dan onvermijdelijk de kop op. Dezelfde vragen kun je ook stellen als het gaat om IT-systemen. Wanneer kan een IT-systeem eigenlijk met pensioen? Of bestaat er voor IT-systemen niet zoiets als een pensioengerechtigde leeftijd?
Levensduur
De pensioengerechtigde leeftijd van een IT-systeem wordt doorgaans niet bepaald door diens technische levensduur. Een IT-systeem slijt immers niet en gaat over het algemeen ook niet kapot. Is het dan de economische levensduur die bepalend is voor het moment waarop afscheid genomen moet worden van een applicatie? Dat kan, bijvoorbeeld als de software niet meer wordt ondersteund. Of wanneer het systeem dusdanig complex is geworden dat het doorvoeren van uitbreidingen of aanpassingen zo duur en risicovol is dat het uitfaseren en het vervangen door een nieuw systeem een beter alternatief is. In de praktijk blijkt het echter vooral de functionele levensduur te zijn die bepaalt of een IT-systeem nog voldoet of niet. Onder meer wijzigingen in de bedrijfsvoering, nieuwe wensen vanuit de business of een veranderende wet- en regelgeving kunnen er de oorzaak van zijn dat een IT-systeem niet langer aansluit bij het bedrijfsproces. Het moment dat een IT-systeem het bedrijfsproces niet meer adequaat ondersteunt of dreigt te ondersteunen, is voor veel IT-afdelingen het moment om na te denken over wat er moet gebeuren met het bestaande systeemlandschap.
Primaire processen
Maar ja, een heel IT-systeem dan zomaar met pensioen laten gaan? Dit kan alleen als het bedrijfsproces dat met dat systeem wordt ondersteund, niet langer wordt uitgevoerd. Alleen zal deze situatie in de praktijk niet heel vaak voorkomen. Het zijn immers de belangrijkste primaire processen die ooit als eerste zijn geautomatiseerd. En veel van die primaire processen vormen nog altijd het hart van een organisatie. En dan zijn daar ook nog de afhankelijkheden met andere applicaties die maken dat het compleet vervangen van een bedrijfskritisch systeem geen optie is. Het zijn echter juist deze systemen, de systemen die de primaire processen ondersteunen, die we over het algemeen als verouderd en complex bestempelen en het labeltje ‘legacy’ meegeven. Maar wat dan wel te doen met verouderde systemen?
Hergebruik IT-systeem
De oplossing bestaat uit behouden van het goede en verbeteren waar nodig. Om te kunnen bepalen wat nog mee kan in de vaart der volkeren en wat moet worden vernieuwd, is een grondige analyse c.q. classificatie van het bestaande systeemlandschap nodig. Het onderscheid dat Gartner in haar zogeheten Pace Layered Approach maakt, biedt een handig hulpmiddel hierbij. Aan de hand van de Pace Layerd Approach kan in kaart worden gebracht welke (delen van) IT-systemen welke bedrijfsprocessen ondersteunen en daarmee welke (delen van) IT-systemen nog voldoen en welke niet. Vervolgens kan met behulp van web services de functionaliteit die nog voldoet, maar die verankerd ligt in bestaande systemen, worden ontsloten en hergebruikt. Het voordeel van het gebruik van web services is dat die als een soort van schil om bestaande systemen of delen van systemen komen te liggen. Er wordt niets aangepast in het bestaande systeem, waardoor de werking intact blijft, terwijl de functionaliteit ervan tegelijkertijd beschikbaar wordt gesteld voor andere systemen. Daarmee is het antwoord gegeven op de vraag wanneer een IT-systemen met pensioen kan? In principe nooit!
P.S. Hoewel ik elke dag met heel veel plezier naar mijn werk ga, ben ik toch blij dat dit alleen op IT-systemen van toepassing is en het niet voor mensen opgaat. Proost!
Eric ten Harkel, directeur van COOLProfs
