“Zzp’ers vervullen een belangrijke positie op de Nederlandse arbeidsmarkt. Door hun
flexibiliteit en specifieke kennis, kunnen zij snel inspringen op nieuwe of tijdelijke
werkzaamheden bij diverse opdrachtgevers. Het aantal zzp’ers is in de afgelopen
jaren sterk gestegen. Doordat een groot deel van deze groep voornamelijk arbeid
aanbiedt, vertonen hun werkzaamheden op verschillende punten sterke gelijkenis
met werknemers. Zzp’ers onderscheiden zich echter van werknemers doordat zij
ondernemersrisico lopen. Daarnaast onderscheiden zzp’ers zich in de mate van
zelfstandigheid en onafhankelijkheid bij het aangaan van een arbeidsrelatie en het
uitvoeren van hun werkzaamheden. “
Bovenstaand citaat is letterlijk overgenomen uit de brief van staatssecretaris Weekers aan de Tweede kamer. Het citaat maakt duidelijk dat de zzp-er een maatschappelijk geaccepteerd fenomeen is. De brief handelt over een mogelijk eenduidige definitie van de zzp-er. In dezelfde brief staat ook dat een zelfstandige wetsdefinitie voor de zzp-er niet wenselijk is. Ik begrijp de gedachten van de heer Weekers wel, want de heer Weekers gaat uit van slechts twee mogelijkheden. Je bent of werknemer of je bent ondernemer, een tussenweg is er niet, althans volgens de heer Weekers.
Een nadere duiding van het begrip ondernemer wil het kabinet bewust niet. Het is namelijk praktisch ondoenlijk vanwege de enorme variatie in ondernemersland en het zou zelfs beperkend kunnen werken. Aankomend ondernemers zouden ontmoedigd kunnen worden. Het definiëren van wat nu wel of niet een werknemer is een stuk makkelijker.
De heer Weekers laat nu een webmodule ontwikkelen, waarmee op grond van bestaande jurisprudentie wordt gekeken of iemand ondernemer is.
Ben je géén ondernemer, dan ben je dus werknemer. Ik vind dat allemaal wat onlogisch klinken. Enerzijds valt niet te definiëren wat een ondernemer is, maar anderzijds ben je wel werknemer als je niet voldoet aan de, uit de jurisprudentie afgeleide, definitie van ondernemer! Geef mijn portie maar aan Fikkie. Waarom is dat hele gedoe nou zo belangrijk? Simpel: het gaat om geld. Maatschappelijk is de zzp-er als zelfstandig opdrachtnemer al lang geaccepteerd. Maar, teveel zelfstandig opdrachtnemers als ondernemer zien, kost de staatskas én de sociale zekerheidskas geld. Een ondernemer heeft recht op zelfstandigenaftrek en betaalt geen premies werknemersverzekeringen. Dat klopt natuurlijk wel, maar de conclusie dat het dus geld kost is niet gerechtvaardigd, gezien de positieve en erkende bijdrage aan de arbeidsmarkt, minder werkelozen, meer flexibiliteit en noem maar op.
De insteek van de heer Weekers om de VAR te handhaven – alleen het proces om een VAR te verkrijgen verandert – sluit niet aan op de maatschappelijke ontwikkelingen, blijft onrechtvaardig en is maatschappelijk niet verantwoord. De VAR, de oude en de nieuwe, is zo onrechtvaardig, omdat het uitsluitend bescherming biedt aan de opdrachtgever en niet aan de zzp-er. Let op: een VAR is facultatief en is alleen bedoeld om aan te geven dat er geen fictief dienstverband bestaat. Dat mag ook anders aangetoond worden, hoor! Zie bijvoorbeeld ook eens de site http://www.ondernemerschap.nl/pdf-ez/A199910.pdf, en met name naar de vragenlijst van de SVR! Maar goed, de VAR biedt bescherming aan de opdrachtgever, dus kom je er niet onder uit.
Positief is natuurlijk wel dat het kabinet de inzet van zelfstandigen niet wil belemmeren (staat ook in de brief). Het zou nog positiever zijn als het kabinet zou besluiten over te gaan tot een wetsdefinitie van de volgende drie begrippen: werknemer – opdrachtnemer – ondernemer. Elke definitie zal zijn eigen fiscale en sociale regiem moeten hebben. Een zzp-er zal vallen in de categorie opdrachtnemer óf in de categorie ondernemer. Er is m.i. inderdaad een verschil tussen een zzp-er die bijvoorbeeld een winkel drijft en een zzp-er die voornamelijk arbeid aanbiedt. Maar dat laatste maakt die zzp-er nog geen werknemer! Een zelfstandig opdrachtnemer is iemand die er bewust voor kiest om buiten loondienstverband arbeid te verrichten. Dat moet toch mogelijk zijn.
De heer Weekers laat nu een webmodule ontwikkelen om vast te stellen of er bij de uitvoering van een opdracht sprake is van een fictief dienstverband. Bovendien worden er allerlei applicaties ontwikkeld en regelingen bedacht om dat allemaal te controleren, misbruik te voorkomen en de werkdruk bij de fiscus te verminderen.
Dit project is gedoemd om in het rijtje van mislukte overheids IT-toepassingen te komen. Niet omdat het technisch niet gaat lukken – de overheid huurt immers veel zzp-ers in – maar omdat het paard achter de wagen wordt gespannen. Weggegooid geld.
Beter is het om een goede analyse te maken van wat nu precies onder zzp-er moet worden verstaan, voor hen een passend fiscaal regiem te formuleren en een webmodule te ontwikkelen om dit fiscaal regiem te faciliteren.
Met een knipoog naar MVO hoop ik dat een nieuwe coalitie meer oog heeft voor MVR, Maatschappelijk Verantwoord Regeren. Daar heb ik overigens het volste vertrouwen in.
Wessel van Alphen, algemeen directeur van IT-Staffing
