De afgelopen jaren heeft zich geleidelijk een kentering zichtbaar gemaakt. Vrij onopvallend, bijna onzichtbaar voor hen die het niet willen zien, maar toch bepalend voor de aankomende decennia. Er is een nieuw soort ondernemer opgestaan die zich niet meer druk maakt om groeiende winstcijfers, maar meer interesse heeft in het welzijn van zijn omgeving en de maatschappij. Sociaal ondernemen dus. En nee, dit is geen holle frase zoals ‘duurzaam ondernemen’ (elk bedrijf met één Prius auto in zijn wagenpark noemt zich tegenwoordig al duurzaam). Het is geen gebakken lucht, want hier zit geen marketingmachine achter, maar echte menselijke overtuigingen.
Iemand die sociaal onderneemt wil een maatschappelijk probleem oplossen, het liefst zonder overheidssubsidies of fondsenwerving. Het oogmerk is niet financiële winst, maar wat je maatschappelijk kan aanvullen of verbeteren. Vijf jaar geleden waren dit (volgens TNO) vooral bedrijven die voor eigen rekening en risico een organisatie opzetten voor mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie. Gehandicapten of langdurig werkelozen konden aan de slag en deden zo werkervaring op. Zij verdienden een beetje bij, wat weer goed was voor hun eigenwaarde. Deze ‘basisvorm’ van sociaal ondernemen bestaat nog steeds, maar heeft er recentelijk veel sociale broertjes bij gekregen.
Een daarvan is Granny’s Finest, een stichting die inspeelt op de huidige vraag naar handgebreide mode-items. Meer dan honderd bejaarde vrouwen, die voorheen wat eenzaam waren en zich waarschijnlijk ook flink verveelden, breien dankzij twee jonge ondernemers gezamenlijk kledingstukken die door modeontwerpers zijn uitgetekend. Koffie en taart zijn aanwezig, de vrolijkheid viert hoogtij. De wollen kleding wordt commercieel verkocht en vindt gretig aftrek. Hoewel het streven is dat de stichting binnenkort financieel op eigen benen staat, blijft de voornaamste doelstelling om de sociale cohesie onder ouderen te bevorderen.
Wat kunt u van sociaal ondernemen leren? Zeker niet dat deze term net als MVO uitgehold kan worden om een sympathieker bedrijfsprofiel te creëren. Wel dat ook u kunt nadenken over welke bijdrage u kunt leveren aan een aangenamere maatschappij. Welk sociaal probleem signaleert u, en kun u dit omzetten naar een bedrijfsmodel waarin de mens, en niet de winst niet centraal staat? Kijk bij wijze van goed voornemen voor 2014 eens op Social Enterprise.nl of GreenWish.nl en raak geïnspireerd!
Een nieuwe maatschappij in 2014?
2013 is het jaar waarin het narcistische Selfie door Van Dale wordt uitgeroepen tot het woord van het jaar. Maar tegelijkertijd zegt de Genootschap Onze Taal dat ‘Participatiesamenleving’ het woord van het jaar is. Een contradictie? Of een duidelijke ommezwaai naar een nieuwe maatschappij? Heeft de wereld genoeg van kortetermijndenken en winstbejag, en krijgt het eindelijk oog voor de eindeloos prettige mogelijkheden van een meer sociale maatschappij? De geschiedenis wijst uit dat de wereld zich in zich in één jaar kan vernieuwen. Mogelijk wordt 2014 ook zo’n jaar.
Bram Haasnoot, RealOpen IT
