Wetvoorstel computercriminaliteit stuit op bezwaren

Op 17 juli is op rechtspraak.nl een advies van de Raad voor de rechtspraak gepubliceerd.
Het decryptiebevel door minister Opstelten van Veiligheid en Justitie voorgesteld in het ‘Wetvoorstel aanpak computercriminaliteit’ stuit in dit advies op bezwaren van de Raad voor de rechtspraak.

Het decryptiebevel houdt kort gezegd in dat de Officier van Justitie een verdachte kan bevelen om versleutelde gegevens toegankelijk te maken voor opsporingsdiensten. De minister ziet een noodzaak voor dit bevel bij ‘adequate bestrijding van zeer ernstige vormen van criminaliteit waarmee de geestelijke gezondheid en de lichamelijke integriteit van slachtoffers ernstig kunnen worden aangetast en waarbij gebruik wordt gemaakt van de encryptie van elektronische gegevens, zoals het bezit en de handel in kinderpornografie, van groot belang is dat politie en justitie toegang kunnen krijgen tot versleutelde gegevens.’

Mogelijkheden om een decryptiebevel uit te werken zijn volgens de minister:
– een decryptiebevel conform de regeling van het verhoor.  Echter deze optie loopt vast op het zwijgrecht van de verdachte, in feite is het een verzoek aan verdachte.
– een decryptiebevel, waarbij verdachte de garantie krijgt dat bewijs door decryptie gevonden niet tegen verdachte wordt gebruikt. Nadeel van deze optie is dat het bewijs wat gevonden wordt niet kan worden gebruikt.
– een decryptiebevel met strafbaarstelling van weigering. Deze variant is het meest vergaand en levert daadwerkelijk resultaat op.

[De voorkeur van de minister]  gaat dan ook uit naar opneming in het Wetboek van Strafvordering van een bevoegdheid tot het geven van een bevel aan een verdachte tot het verschaffen van toegang tot versleutelde elektronische gegevens en het toegankelijk maken van die gegevens. Een zelfstandige strafbaarstelling van het, in geval van verdenking van bepaalde zeer ernstige strafbare feiten, opzettelijk niet voldoen aan een bevoegd gegeven bevel tot het toegankelijk maken van versleutelde gegevens is nodig om het bevel effectief te doen zijn. Een persoon die de nodige inspanningen heeft verricht om zijn strafbare gedragingen te verhullen moet rekening houden met de inzet van zwaardere middelen om de waarheid aan de dag te brengen.

Het decryptiebevel gaat volgens de minister alleen gelden bij een verdenking van het maken of hebben van kinderporno of bij een verdenking van het plegen van terroristische misdrijven. Op niet uitvoeren van het bevel staat een straf van drie jaar.

Volgens de minister doorstaat het decryptiebevel de toets van artikel 6 EVRM. De minister beroept zich hierbij op uitspraken van het EHRM. Uit rechtspraak van het EHRM volgt dat materiaal (documenten, urine, bloed) wat buiten de wil van verdachte bestaat niet onder nemo-tenetur valt.

Grote vraag is natuurlijk of een wachtwoord buiten de wil van een verdachte bestaat, immers het wachtwoord zit in het hoofd van de verdachte.

‘De Raad is er op voorhand niet van overtuigd dat dit het geval is. Voorts wil de Raad u erop wijzen dat een rechter in een concreet geval tot een andere conclusie kan komen, wat mogelijk consequenties heeft voor de bruikbaarheid van het bewijs van de resultaten van een dergelijk  bevel.’

Het is nu afwachten wat de minister met de aanbevelingen van de Raad gaat doen.

Wim Stronkhorst, Solv Advocaten Amsterdam